Παρουσίαση των ετήσιων εκθέσεων του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου για το οικονομικό έτος 2016

Πρόλογος του Προέδρου

Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο γιορτάζει φέτος τα 40 χρόνια από την ίδρυσή του. Πάνω από μία 20ετία τώρα, παρέχουμε δήλωση σχετικά με την αξιοπιστία των λογαριασμών της ΕΕ, καθώς και σχετικά με τη νομιμότητα και κανονικότητα των πράξεων στις οποίες αυτοί βασίζονται.

Για πρώτη φορά από το 1994 διατυπώνουμε γνώμη με επιφύλαξη (και όχι αρνητική γνώμη) σχετικά με την αξιοπιστία των πράξεων επί των οποίων βασίζονται οι λογαριασμοί του 2016. Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι η διαχείριση των οικονομικών της ΕΕ έχει βελτιωθεί σημαντικά. Από τις δαπάνες του 2016 που υποβάλαμε σε έλεγχο, ένα μεγάλο τμήμα δεν περιείχε σημαντικό επίπεδο σφάλματος, ενώ το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος στις πληρωμές που πραγματοποιούνται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ παρουσιάζει διαρκή βελτίωση την τελευταία τριετία, περνώντας από το 4,4 % το 2014 στο 3,8 % το 2015 και στο 3,1 % το 2016. Τέλος, όπως και τα προηγούμενα χρόνια, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι οι λογαριασμοί της ΕΕ για το 2016 απεικονίζουν ακριβοδίκαια τη χρηματοοικονομική κατάσταση της ΕΕ.

Με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον, όπως εξαγγέλλουμε και στη στρατηγική μας για την περίοδο 2018-2020, αποφασίσαμε να θεωρήσουμε από άλλη οπτική γωνία τον τρόπο με τον οποίο ελέγχουμε τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Συγκεκριμένα, σκοπεύουμε να λαμβάνουμε ακόμη περισσότερο υπόψη τα διαφορετικά επίπεδα των εσωτερικών ελέγχων που υπάρχουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις εθνικές αρχές για τη διαχείριση των κονδυλίων που διαθέτει η ΕΕ. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα αναδειχθούν ακόμη εντονότερα τα σημεία όπου εξακολουθούν να υπάρχουν αδυναμίες και θα διευκολυνθεί το έργο μας όσον αφορά την προαγωγή της λογοδοσίας και τη βελτίωση της διαχείρισης των οικονομικών της ΕΕ.

Συνολικά αποτελέσματα

Βασικές διαπιστώσεις

• Οι λογαριασμοί της ΕΕ για το 2016 καταρτίστηκαν σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα και παρέχουν, από κάθε ουσιώδη πλευρά, ακριβοδίκαιη εικόνα της κατάστασης. Ως εκ τούτου, όπως συμβαίνει κάθε χρόνο από το 2007 και εξής, διατυπώνουμε γνώμη χωρίς επιφύλαξη σχετικά με την αξιοπιστία τους.
• Το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος στις πληρωμές που πραγματοποιούνται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ παρουσιάζει διαρκή βελτίωση τα τελευταία χρόνια: 3,1 % το 2016 έναντι 3,8 % το 2015 και 4,4 % το 2014. Επιπλέον, το 2016, μεγάλο τμήμα των δαπανών που υποβάλαμε σε έλεγχο —πληρωμές βάσει δικαιωμάτων— δεν περιείχε σημαντικό επίπεδο σφάλματος. Για τον λόγο αυτό και για πρώτη φορά από τότε που αρχίσαμε να παρέχουμε δήλωση αξιοπιστίας, το 1994, διατυπώνουμε γνώμη με επιφύλαξη σχετικά με τις πληρωμές του 2016.
• Οι πληρωμές βάσει δικαιωμάτων προς δικαιούχους πραγματοποιούνται επειδή πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις και όχι προκειμένου να αποδοθούν δαπάνες. Αντιστοιχούν περίπου στο ήμισυ των δαπανών που υποβάλαμε σε έλεγχο το 2016 και περιλαμβάνουν τις άμεσες ενισχύσεις προς τους γεωργούς, ήτοι το μεγαλύτερο τμήμα των δαπανών στο πλαίσιο των τομέων «Φυσικοί πόροι: Στήριξη της αγοράς και άμεσες ενισχύσεις» (με εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος 1,7 %) και «Διοίκηση» (με εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος 0,2 %). Για αμφότερους τους προαναφερθέντες τομείς, το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος ήταν χαμηλότερο του ορίου σημαντικότητας του 2 %. Οι λοιπές δραστηριότητες που χρηματοδοτούνται με πληρωμές βάσει δικαιωμάτων είναι οι υποτροφίες φοιτητών και ερευνητών και τα γεωργοπεριβαλλοντικά μέτρα.
• Οι πληρωμές για την απόδοση δαπανών πραγματοποιούνται προς δικαιούχους για δαπάνες στις οποίες αυτοί υποβλήθηκαν και οι οποίες μπορούν να τους επιστραφούν από πόρους της ΕΕ. Στις πληρωμές αυτές περιλαμβάνονται οι δαπάνες των τομέων με τα υψηλότερα ποσοστά σφάλματος: «Φυσικοί πόροι: Αγροτική ανάπτυξη, περιβάλλον, δράση για το κλίμα και αλιεία» (με εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος 4,9 %) και «Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή» (με εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος 4,8 %). Οι λοιπές δραστηριότητες που χρηματοδοτούνται μέσω πληρωμών για την απόδοση δαπανών είναι τα ερευνητικά έργα, τα προγράμματα κατάρτισης και τα αναπτυξιακά προγράμματα.
• Τα περί κανονικότητας στοιχεία που ανέφερε η Επιτροπή για τους περισσότερους τομείς συμφωνούν σε γενικές γραμμές με τα δικά μας αποτελέσματα. Η Επιτροπή διαπιστώνει επίσης σημαντικό επίπεδο σφάλματος συνολικά.
• Οι διορθωτικές δράσεις εκ μέρους των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών και της Επιτροπής επέδρασαν θετικά στο εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος. Χωρίς αυτές, το κατά την εκτίμησή μας συνολικό επίπεδο σφάλματος θα ήταν υψηλότερο κατά 1,2 εκατοστιαίες μονάδες. Οι διαθέσιμες πληροφορίες ήταν αρκετές για την πρόληψη ή τον εντοπισμό και τη διόρθωση σημαντικού μέρους των σφαλμάτων. Εάν οι εν λόγω πληροφορίες είχαν χρησιμοποιηθεί για τη διόρθωση των σφαλμάτων, το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος, το 2016, για τις συνολικές δαπάνες στους τομείς «Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή» και «Η Ευρώπη ως παγκόσμιος παράγοντας» θα ήταν κάτω του ορίου σημαντικότητας του 2 %.
• Για το υπό εξέταση έτος, το συνολικό ποσό των πληρωμών τις οποίες η ΕΕ δεσμεύθηκε να πραγματοποιήσει από μελλοντικούς προϋπολογισμούς ήταν υψηλότερο από ποτέ και προβλέπεται να εξακολουθήσει να αυξάνεται μέχρι το 2020. Η εκπλήρωση αυτών των συσσωρευμένων υποχρεώσεων και η αποτροπή νέας τέτοιας συσσώρευσης είναι ζητήματα που πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά προτεραιότητα κατά τον σχεδιασμό του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ) για τη μετά το 2020 περίοδο.
• Συγκρίναμε το πλαίσιο αναφοράς στοιχείων σχετικά με τις επιδόσεις που ισχύει στην Επιτροπή με τις ορθές πρακτικές που εφαρμόζονται από άλλες αρχές. Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η Επιτροπή οφείλει να απλουστεύσει τη μέτρηση των επιδόσεων, παραδείγματος χάριν μειώνοντας δραστικά τον αριθμό στόχων και δεικτών.

Ποιοι είμαστε

Ως ο εξωτερικός ελεγκτής της ΕΕ, αποστολή μας είναι να συμβάλλουμε στη βελτίωση της δημοσιονομικής διαχείρισης της ΕΕ, να προάγουμε τη λογοδοσία και τη διαφάνεια και να ενεργούμε ως ο ανεξάρτητος θεματοφύλακας των οικονομικών συμφερόντων των πολιτών της.

Προειδοποιούμε για τους κινδύνους, παρέχουμε διασφάλιση, επισημαίνουμε αδυναμίες, αναδεικνύουμε επιτεύγματα και παρέχουμε καθοδήγηση στους φορείς χάραξης πολιτικής και τους νομοθέτες της ΕΕ σχετικά με τον τρόπο βελτίωσης της διαχείρισης των πολιτικών και των προγραμμάτων της ΕΕ. Με τις εργασίες μας μεριμνούμε ώστε οι πολίτες της ΕΕ να γνωρίζουν πώς δαπανώνται τα χρήματά τους.

Τι ελέγξαμε

Δήλωση αξιοπιστίας σχετικά με τον προϋπολογισμό της ΕΕ

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ εγκρίνεται ετησίως από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο βάσει πολυετών δημοσιονομικών πλαισίων (ΠΔΠ). Η ευθύνη της ορθής εκτέλεσης των δαπανών του προϋπολογισμού βαρύνει πρωτίστως την Επιτροπή.

Κάθε χρόνο διενεργούμε έλεγχο των εσόδων και των δαπανών του προϋπολογισμού της ΕΕ και εξετάζουμε κατά πόσον οι ετήσιοι λογαριασμοί είναι αξιόπιστοι, καθώς και κατά πόσον οι πράξεις εσόδων και δαπανών συμμορφώνονται με τις νομικές και κανονιστικές διατάξεις που ισχύουν τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε επίπεδο κρατών μελών.

Αυτό αποτελεί τη βάση για τη δήλωση αξιοπιστίας την οποία υποχρεούμαστε να παρέχουμε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο δυνάμει του άρθρου 287 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ).

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ για το 2016 σε αριθμούς

Οι δαπάνες από τον προϋπολογισμό της ΕΕ συνιστούν σημαντικό μέσο για την επίτευξη των στόχων πολιτικής που θέτει.

Το 2016 οι δαπάνες αυτές ανήλθαν συνολικά σε 136,4 δισεκατομμύρια ευρώ, ή σε περίπου 267 ευρώ ανά πολίτη. Κατά μέσο όρο, οι δαπάνες της ΕΕ αντιπροσώπευαν το 2,0 % των συνολικών δαπανών γενικής κυβέρνησης των κρατών μελών της ΕΕ.

Από πού προέρχονται τα κεφάλαια αυτά;

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ χρηματοδοτείται με διάφορους τρόπους. Το μεγαλύτερο μέρος του (95,6 δισεκατομμύρια ευρώ) καταβάλλεται από τα κράτη μέλη, ανάλογα με το ακαθάριστο εθνικό εισόδημά τους. Άλλες πηγές είναι ενδεικτικά οι τελωνειακοί δασμοί (20,1 δισεκατομμύρια ευρώ), καθώς και ο φόρος προστιθέμενης αξίας που εισπράττουν τα κράτη μέλη (15,9 δισεκατομμύρια ευρώ).

Πώς δαπανώνται τα κεφάλαια αυτά;

Ο ετήσιος προϋπολογισμός της ΕΕ δαπανάται σε πολλούς και διάφορους τομείς (βλέπε γράφημα 1).

Οι πληρωμές που πραγματοποιούνται σκοπό έχουν την υποστήριξη ποικίλων δραστηριοτήτων, όπως η γεωργία και η ανάπτυξη των αγροτικών και αστικών περιοχών, τα έργα υποδομής στον τομέα των μεταφορών, η έρευνα, η επιμόρφωση ανέργων, η στήριξη προς χώρες που επιθυμούν να ενταχθούν στην ΕΕ ή η βοήθεια προς γειτονικές και αναπτυσσόμενες χώρες.

Περί τα δύο τρίτα του προϋπολογισμού δαπανώνται στο πλαίσιο του συστήματος που είναι γνωστό ως «επιμερισμένη διαχείριση», βάσει του οποίου τα κράτη μέλη διανέμουν τα κονδύλια και διαχειρίζονται τις δαπάνες σύμφωνα με την ενωσιακή και την εθνική νομοθεσία (π.χ. όπως στην περίπτωση των δαπανών στους τομείς «Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή» και «Φυσικοί πόροι»).

Τι διαπιστώσαμε

Οι λογαριασμοί της ΕΕ παρέχουν ακριβοδίκαιη εικόνα

Οι λογαριασμοί της ΕΕ για το οικονομικό έτος 2016 καταρτίστηκαν σύμφωνα με τα διεθνή λογιστικά πρότυπα του δημόσιου τομέα, και απεικονίζουν ακριβοδίκαια, από κάθε ουσιώδη πλευρά, τα οικονομικά αποτελέσματά της για το έτος αυτό, καθώς και τα στοιχεία του ενεργητικού και του παθητικού της στο τέλος του έτους.

Ως εκ τούτου, είμαστε σε θέση να διατυπώσουμε γνώμη χωρίς επιφύλαξη όσον αφορά την αξιοπιστία των λογαριασμών (δηλαδή «να τους προσυπογράψουμε»), όπως άλλωστε κάθε χρόνο από το 2007 και εξής.

Οι δαπάνες της ΕΕ είναι νόμιμες και κανονικές, εκτός από τις πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν για την απόδοση δαπανών

Υποβάλλουμε σε ελεγκτικές δοκιμασίες δείγματα πράξεων από ολόκληρο το φάσμα του προϋπολογισμού της ΕΕ, με σκοπό τη διατύπωση εκτιμήσεων σχετικά με τον βαθμό στον οποίο τα έσοδα και οι διάφοροι τομείς δαπανών περιέχουν σφάλματα. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο προσέγγισης του ελέγχου που εφαρμόζουμε και το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος κάντε κλικ εδώ.

Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι τα έσοδα δεν περιείχαν ουσιώδη σφάλματα.

Για το οικονομικό έτος 2016, διατυπώνουμε γνώμη με επιφύλαξη σχετικά με τις πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά από τότε που αρχίσαμε να παρέχουμε δήλωση αξιοπιστίας το 1994.

Όσον αφορά τις δαπάνες, κατά την εκτίμησή μας, το επίπεδο σφάλματος για το σύνολο των δαπανών είναι 3,1 % (βλέπε γράφημα 2), ενώ το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 3,8 % το 2015 και 4,4 % το 2014.

^Σημ.:Για την εκτίμηση του επιπέδου σφάλματος εφαρμόζουμε τυποποιημένες στατιστικές τεχνικές. Εκτιμούμε, με επίπεδο εμπιστοσύνης 95 %, ότι το επίπεδο σφάλματος που περιέχει ο πληθυσμός τοποθετείται μεταξύ του κατώτατου και του ανώτατου ορίου σφάλματος (για λεπτομερέστερα στοιχεία, βλέπε κεφάλαιο 1, παράρτημα 1.1, της ετήσιας έκθεσης για το οικονομικό έτος 2016).

Τα σφάλματα περιορίζονταν κυρίως στις πληρωμές που αφορούσαν την απόδοση δαπανών και για τις οποίες το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος ανέρχεται στο 4,8 %. Όσον αφορά τις πληρωμές βάσει δικαιωμάτων, κατά την εκτίμησή μας το επίπεδο σφάλματος ανέρχεται στο 1,3 %, ποσοστό χαμηλότερο του ορίου σημαντικότητας του 2 % (βλέπε γράφημα 3).

Ως εκ τούτου, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι οι πληρωμές του 2016 είναι νόμιμες και κανονικές, με εξαίρεση τις πληρωμές για την απόδοση δαπανών.

Οι υπό επιμερισμένη διαχείριση δαπάνες συμβάλλουν αναλογικά στο συνολικό σφάλμα

Από τις ελεγκτικές δοκιμασίες προκύπτουν επίσης αποτελέσματα για κάθε τομέα δαπανών, τα οποία παρουσιάζονται στο γράφημα 4. Ο τρόπος με τον οποίο ασκείται η διαχείριση των δαπανών της ΕΕ, άμεσα ή έμμεσα από την Επιτροπή ή επιμερισμένα με τα κράτη μέλη, έχει περιορισμένο αντίκτυπο στην κανονικότητα. Για το 2016, τα εκτιμώμενα επίπεδα σφάλματος για τις υπό επιμερισμένη διαχείριση δαπάνες και για όλα τα υπόλοιπα είδη επιχειρησιακών δαπανών είναι σχεδόν πανομοιότυπα.

Οι περισσότερες δαπάνες που ελέγξαμε (45 %) προέρχονταν από τον τομέα «Φυσικοί πόροι». Η μία συνιστώσα του τομέα αυτού, «Στήριξη της αγοράς και άμεσες ενισχύσεις», συνιστάμενη κατά κύριο λόγο σε πληρωμές άμεσων ενισχύσεων σε γεωργούς, καλύπτει πάνω από τα τρία τέταρτα του τομέα αυτού και δεν περιέχει ουσιώδες σφάλμα (εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος: 1,7 %). Η δεύτερη συνιστώσα, «Αγροτική ανάπτυξη, περιβάλλον, δράση για το κλίμα και αλιεία», περιέχει ουσιώδες σφάλμα (εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος: 4,9 %).

Ο τομέας «Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή» είναι το δεύτερο σε μέγεθος τμήμα των δαπανών που ελέγξαμε (28 %). Τα σφάλματα στον τομέα αυτόν οφείλονται κατά κύριο λόγο σε μη επιλέξιμους δικαιούχους, μη επιλέξιμες δραστηριότητες ή δαπάνες και μη επιλέξιμα έργα (σε ποσοστό περίπου 70 %). Το σύνολο σχεδόν των δαπανών αυτών λαμβάνει τη μορφή πληρωμών στο πλαίσιο συστημάτων απόδοσης δαπανών. Το 2016 είναι το τελευταίο οικονομικό έτος για το οποίο το σύνολο των δαπανών που ελέγξαμε συνδέεται με την περίοδο 2007-2013 του ΠΔΠ. Τα προσεχή χρόνια αναμένουμε ένα διαρκώς αυξανόμενο ποσοστό κεφαλαίων από την περίοδο 2014-2020 του ΠΔΠ.

Τα συνολικά σφάλματα στους εν λόγω δύο, υπό επιμερισμένη διαχείριση, τομείς ευθύνονται για το 79 % του εκτιμώμενου επιπέδου σφάλματος για το 2016.

^%Το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος βασίζεται στα προσδιορίσιμα ποσοτικώς σφάλματα που εντοπίστηκαν στο πλαίσιο των εργασιών μας και, ειδικότερα, στο πλαίσιο των ελεγκτικών δοκιμασιών στις οποίες υποβλήθηκε δείγμα πράξεων. Για την επιλογή του δείγματος και την εκτίμηση του επιπέδου σφάλματος εφαρμόζουμε τυποποιημένες στατιστικές τεχνικές (βλέπε κεφάλαιο 1, παράρτημα 1.1, της ετήσιας έκθεσης για το οικονομικό έτος 2016).

^*Δεν διατυπώνουμε ειδική εκτίμηση για τις δαπάνες στο πλαίσιο του τομέα 3 (Ασφάλεια και ιθαγένεια) και του τομέα 6 (Αντισταθμίσεις) του ΠΔΠ, ούτε για τις λοιπές δαπάνες (ειδικά μέσα εκτός ΠΔΠ 2014-2020, όπως το Αποθεματικό Επείγουσας Βοήθειας και το Μέσο Ευελιξίας). Ωστόσο, οι εργασίες μας στους εν λόγω τομείς συμβάλλουν στη διαμόρφωση του συνολικού συμπεράσματός μας όσον αφορά τις δαπάνες του οικονομικού έτους 2016.

Το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος για τις δαπάνες του τομέα «Ανταγωνιστικότητα για την ανάπτυξη και την απασχόληση» εξακολουθεί να υπερβαίνει το επίπεδο σφάλματος που κατεγράφη για τον προϋπολογισμό της ΕΕ συνολικά (3,1 %). Η πλειονότητα των σφαλμάτων συνδεόταν με την απόδοση μη επιλέξιμων δαπανών προσωπικού και έμμεσων δαπανών που δηλώθηκαν από δικαιούχους στο πλαίσιο ερευνητικών έργων.

Όσον αφορά τον τομέα «Η Ευρώπη ως παγκόσμιος παράγοντας», η απουσία βασικών δικαιολογητικών και η από μέρους της Επιτροπής εκκαθάριση προχρηματοδοτήσεων, χωρίς αυτό να δικαιολογείται από τις διαθέσιμες οικονομικές εκθέσεις, ευθύνονται για τα δύο τρίτα του συνολικού εκτιμώμενου επιπέδου σφάλματος.

Στο γράφημα 5 παρουσιάζεται σύγκριση των εκτιμώμενων επιπέδων σφάλματος για τους διάφορους τομείς δαπανών μεταξύ 2014 και 2016. Περαιτέρω πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τα αποτελέσματα για τα έσοδα και για κάθε τομέα δαπανών παρατίθενται εδώ, καθώς και στα συναφή κεφάλαια της ετήσιας έκθεσης για το 2016.

^%Το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος βασίζεται στα προσδιορίσιμα ποσοτικώς σφάλματα που εντοπίστηκαν στο πλαίσιο των εργασιών μας και, ειδικότερα, στο πλαίσιο των ελεγκτικών δοκιμασιών στις οποίες υποβλήθηκε δείγμα πράξεων. Για την επιλογή του δείγματος και την εκτίμηση του επιπέδου σφάλματος εφαρμόζουμε τυποποιημένες στατιστικές τεχνικές (βλέπε κεφάλαιο 1, παράρτημα 1.1, της ετήσιας έκθεσης για το οικονομικό έτος 2016).

^*Το 2014 στις ελεγκτικές δοκιμασίες πράξεων είχαμε περιλάβει την πολλαπλή συμμόρφωση· τα σφάλματα αυτά συνέβαλαν κατά 0,6 εκατοστιαίες μονάδες στο συνολικό εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος για τον τομέα «Φυσικοί πόροι» του ΠΔΠ. Αυτό δεν συνεχίστηκε κατά τα έτη 2015 και 2016, λόγω τροποποίησης του νομικού πλαισίου της ΚΓΠ.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, κατά την εκτίμηση του επιπέδου σφάλματος, λαμβάνουμε υπόψη τα διορθωτικά μέτρα

Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή χρησιμοποιούν διορθωτικά μέτρα στις περιπτώσεις παράτυπων δαπανών, καθώς και στις περιπτώσεις κατά τις οποίες τα σφάλματα στις πληρωμές δεν είχαν εντοπιστεί σε προηγούμενο στάδιο της διαδικασίας. Επιδίωξή μας είναι στα αποτελέσματα των ελέγχων μας να συνυπολογίζονται τα μέτρα αυτά, όταν αυτά προηγούνται της πληρωμής ή της εξέτασής μας. Εν συνεχεία, ελέγχουμε την εφαρμογή των διορθώσεων και αναπροσαρμόζουμε το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος, οσάκις αυτό κρίνεται σκόπιμο.

Εάν δεν είχαν εφαρμοστεί τέτοια διορθωτικά μέτρα στις πληρωμές που υποβάλαμε σε έλεγχο, το συνολικό εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος για το 2016 θα ήταν 4,3 % αντί για 3,1 %.

Επιπλέον, οι διαθέσιμες πληροφορίες ήταν αρκετές για την πρόληψη ή τον εντοπισμό και τη διόρθωση σημαντικού μέρους των σφαλμάτων πριν από τη δήλωση των σχετικών δαπανών στην Επιτροπή. Εάν οι εν λόγω πληροφορίες είχαν χρησιμοποιηθεί για τη διόρθωση των σφαλμάτων, το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος, το 2016, για τις συνολικές δαπάνες στους τομείς «Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή» και «Η Ευρώπη ως παγκόσμιος παράγοντας» θα ήταν κάτω του ορίου σημαντικότητας του 2 %. Αυτό σημαίνει ότι δεν χρειάζονται πρόσθετες δικλίδες ελέγχου για τις δαπάνες της ΕΕ, αρκεί να ενισχυθούν καταλλήλως οι υπάρχουσες.

Τα περί κανονικότητας των δαπανών στοιχεία που ανέφερε η Επιτροπή συμφωνούν σε γενικές γραμμές με τα δικά μας αποτελέσματα

Κάθε γενική διεύθυνση (ΓΔ) της Επιτροπής καταρτίζει ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων, που περιλαμβάνει δήλωση του γενικού διευθυντή, με την οποία αυτός διαβεβαιώνει ότι τα οικονομικά στοιχεία που παρουσιάζονται στην έκθεση είναι ορθά και ότι οι πράξεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητά του είναι νόμιμες και κανονικές. Όλες οι ΓΔ προβαίνουν σε εκτίμηση του επιπέδου σφάλματος, η οποία, τις περισσότερες φορές, συμφωνεί σε γενικές γραμμές με τη δική μας.

Αναφέρουμε στην OLAF τις περιπτώσεις που εγείρουν υπόνοιες απάτης

Απάτη είναι η δόλια παραπλάνηση με σκοπό τον προσπορισμό οφέλους. Επομένως, η εκτίμησή μας για το επίπεδο σφάλματος στον προϋπολογισμό της ΕΕ δεν υποδηλώνει το μέγεθος της απάτης, της μη αποδοτικότητας ή της διασπάθισης πόρων. Συνιστά εκτίμηση των ποσών που δεν θα έπρεπε να είχαν καταβληθεί, διότι δεν χρησιμοποιήθηκαν σύμφωνα με τις ισχύουσες νομικές και κανονιστικές διατάξεις.

Κοινοποιούμε στην OLAF, την Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όλες τις πιθανολογούμενες περιπτώσεις απάτης που εντοπίζουμε κατά τους ελέγχους μας. Εν συνεχεία, επαφίεται στην OLAF να αποφασίσει αν θα διερευνήσει αυτές τις υποθέσεις και αν θα τους δώσει συνέχεια, συνεργαζόμενη, εφόσον κρίνεται σκόπιμο, με τις εθνικές δικαστικές αρχές. Το 2016 εντοπίσαμε ένδεκα περιπτώσεις πιθανολογούμενης απάτης σε πληθυσμό σχεδόν 1 000 πράξεων που ελέγξαμε στο πλαίσιο της δήλωσης αξιοπιστίας και των λοιπών ελέγχων επιδόσεων ή/και συμμόρφωσης (έναντι 12 το 2015).

Οι περιπτώσεις αυτές διαβιβάστηκαν στην OLAF μαζί με πέντε ακόμη που τέθηκαν υπόψη μας από πολίτες. Οι περιπτώσεις πιθανολογούμενης απάτης αφορούσαν την τεχνητή δημιουργία συνθηκών προς ικανοποίηση των κριτηρίων επιλεξιμότητας για την είσπραξη επιδότησης, τη μη παράδοση εμπορευμάτων ή τη μη παροχή υπηρεσιών, τη δήλωση δαπανών που δεν πληρούσαν τα κριτήρια επιλεξιμότητας, συγκρούσεις συμφερόντων και άλλες παρατυπίες στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων.

Ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα; Λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τις κύριες διαπιστώσεις παρουσιάζονται στο κεφάλαιο 1 της ετήσιας έκθεσης σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ για το οικονομικό έτος 2016. Το πλήρες κείμενο της ετήσιας έκθεσής μας είναι διαθέσιμο στον ιστότοπό μας (http://www.eca.europa.eu/el/Pages/DocItem.aspx?did=41732).

Η δημοσιονομική και χρηματοοικονομική διαχείριση ενώπιον προκλήσεων

Τα ποσά που θα πρέπει να καταβληθούν τα επόμενα χρόνια είναι υψηλότερα από ποτέ

Το 2016 η ΕΕ πραγματοποίησε λιγότερες πληρωμές από τις αρχικώς προβλεπόμενες. Αυτό οφειλόταν κυρίως σε σημαντικές καθυστερήσεις στην έναρξη των εκταμιεύσεων από πολλά υπό επιμερισμένη διαχείριση προγράμματα του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ) της περιόδου 2014-2020, ιδίως δε από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ) στους τομείς της συνοχής και της αγροτικής ανάπτυξης.

Παράλληλα, μελλοντικές υποχρεώσεις εγκρίθηκαν εικονικά, σύμφωνα με τα αρχικώς προβλεπόμενα. Κατά συνέπεια, τα ποσά που θα πρέπει να καταβληθούν τα προσεχή χρόνια είναι υψηλότερα από ποτέ, ανερχόμενα σε 238,8 δισεκατομμύρια ευρώ. Η εκπλήρωση αυτών των συσσωρευμένων υποχρεώσεων και η αποτροπή νέας τέτοιας συσσώρευσης είναι ζητήματα που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά προτεραιότητα κατά τον σχεδιασμό του ΠΔΠ για τη μετά το 2020 περίοδο.

Επίσης επιδεινώθηκε το συνολικό χρηματοδοτικό άνοιγμα του προϋπολογισμού της ΕΕ, επιβαρυνόμενο με σημαντικές μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις, εγγυήσεις και νομικές υποχρεώσεις. Αυτό συνεπάγεται την ανάγκη προσεκτικής διαχείρισης στο μέλλον, κατά τρόπον ώστε να περιοριστούν οι κίνδυνοι για τον προϋπολογισμό της ΕΕ στον τομέα αυτό.

Τα κράτη μέλη ενδέχεται να αντιμετωπίσουν δυσκολίες με την απορρόφηση ορισμένων από τους πόρους που τους διαθέτει η ΕΕ

Τα ΕΔΕΤ (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, Ταμείο Συνοχής, Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας) αντιπροσωπεύουν περίπου το ένα τρίτο των δαπανών της ΕΕ και αποτελούν σημαντικό μέρος των δαπανών γενικής κυβέρνησης ορισμένων κρατών μελών (βλέπε γράφημα 6).

Δεδομένου του όγκου των πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων που παραμένουν διαθέσιμες στο πλαίσιο του ΠΔΠ της περιόδου 2014-2020, τα κράτη μέλη στα οποία τα ΕΔΕΤ αντιπροσωπεύουν σημαντικό ποσοστό των δαπανών γενικής κυβέρνησης ενδέχεται να δυσκολευθούν να εντοπίσουν επαρκή αριθμό έργων υψηλής ποιότητας στα οποία να δαπανήσουν τα διαθέσιμα κονδύλια της ΕΕ ή τα οποία να συγχρηματοδοτήσουν.

Διαπιστώσαμε ότι, κατά κανόνα, τα εισπραττόμενα από τον προϋπολογισμό της ΕΕ ποσά αποτελούν για ορισμένα κράτη μέλη σημαντικό μέρος των κεφαλαιουχικών επενδύσεων για οποιοδήποτε οικονομικό έτος. Αυτό σημαίνει ότι το ύψος αυτών των ποσών και ο χρόνος καταβολής τους μπορούν να έχουν σημαντικές μακροοικονομικές επιπτώσεις, παραδείγματος χάριν στις επενδύσεις, την ανάπτυξη και την απασχόληση, και αυτό είναι κάτι που πρέπει να ληφθεί επαρκώς υπόψη κατά τον σχεδιασμό των μελλοντικών δαπανών στο πλαίσιο του προϋπολογισμού της ΕΕ.

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ δεν επιτρέπει ιδιαίτερη ευελιξία για αντίδραση σε απρόβλεπτα γεγονότα

Το σύστημα του προϋπολογισμού της ΕΕ είναι σχεδιασμένο κατά τρόπον ώστε να παρέχει προβλέψιμη χρηματοδότηση σε μακροπρόθεσμα προγράμματα δαπανών της ΕΕ. Η ΕΕ διαθέτει επίσης σειρά δημοσιονομικών μέσων που της επιτρέπουν να αντιμετωπίζει με ευελιξία καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Η χρήση των μέσων αυτών εντείνεται διαρκώς τα τελευταία χρόνια, παραδείγματος χάριν για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης.

Λαμβανομένων υπόψη των καθυστερήσεων στις πληρωμές για πολλά από τα προγράμματα του ΠΔΠ της περιόδου 2014-2020, θεωρούμε ότι τα προσεχή χρόνια υπάρχει κίνδυνος εξάντλησης των ανώτατων ορίων των διατιθέμενων πόρων από τις συνήθεις δαπάνες. Αυτό θα σημάνει λιγότερα περιθώρια ευελιξίας εντός του προϋπολογισμού της ΕΕ, η οποία ωστόσο είναι τόσο αναγκαία για την αντιμετώπιση απρόβλεπτων γεγονότων.

Η πολυπλοκότητα των μηχανισμών χρηματοδότησης της ΕΕ εξακολούθησε να εντείνεται

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ είναι ένας ενιαίος μηχανισμός που υπόκειται σε ειδικούς κανόνες. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζονται η λογοδοσία και η διαφάνεια προς όφελος των πολιτών της ΕΕ και των εκπροσώπων τους.

Ωστόσο, λόγω της ανάγκης εξεύρεσης πρόσθετων πόρων για την αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων (όπως η χρηματοπιστωτική κρίση, η δράση για το κλίμα, η μεταναστευτική και η προσφυγική κρίση και η τόνωση των επενδύσεων στην ΕΕ), οι χρηματοδοτικοί μηχανισμοί έχουν εξελιχθεί τα μάλα με την πάροδο του χρόνου. Συνεπεία αυτού, έχει αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των οντοτήτων και των μέσων που εμπλέκονται στη χρηματοδότηση της υλοποίησης των πολιτικών και των προγραμμάτων της ΕΕ. Αυτό δυσχεραίνει ακόμη περισσότερο την αποτελεσματική διαχείριση, τον έλεγχο και την αναφορά στοιχείων σχετικά με τις δαπάνες της ΕΕ, όπως επίσης τη διαμόρφωση συνολικής εικόνας επ’ αυτών.

Επισημαίνουμε ότι η τάση αυτή, αν συνεχιστεί, θα υπονομεύσει τη λογοδοσία και τη διαφάνεια του προϋπολογισμού της ΕΕ.

Ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα; Λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τις κύριες διαπιστώσεις όσον αφορά τη δημοσιονομική και τη χρηματοοικονομική διαχείριση παρουσιάζονται στο κεφάλαιο 2 της ετήσιας έκθεσης σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ για το οικονομικό έτος 2016.

Πρέπει να ενισχυθεί η εστίαση στις επιδόσεις

Το πλαίσιο αναφοράς στοιχείων σχετικά με τις επιδόσεις που εφαρμόζει η Επιτροπή θα μπορούσε να βελτιωθεί με την υιοθέτηση διεθνών ορθών πρακτικών

Τα κεφάλαια της ΕΕ πρέπει να δαπανώνται σύμφωνα με τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης: οικονομία, αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα. Η Επιτροπή εφαρμόζει ένα πολύπλοκο και πολύμορφο πλαίσιο για τη μέτρηση των επιδόσεων και την παρουσίαση των αποτελεσμάτων που επιτυγχάνονται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Συγκρίναμε το πλαίσιο αυτό με διεθνή πρότυπα και ορθές πρακτικές που εφαρμόζουν διάφορες εθνικές κυβερνήσεις και άλλοι διεθνείς οργανισμοί. Εντοπίσαμε έτσι πολλούς τομείς στους οποίους η Επιτροπή θα μπορούσε να ακολουθήσει το παράδειγμα άλλων και να βελτιώσει το σύστημα για την αναφορά στοιχείων σχετικά με τις επιδόσεις. Ολοκληρώνουμε την ενότητα αυτή συνιστώντας στην Επιτροπή:

• να απλουστεύσει τη μέτρηση των επιδόσεων, παραδείγματος χάριν μειώνοντας περαιτέρω τον αριθμό στόχων και δεικτών·
• να επιδιώξει περισσότερο ισορροπημένη παρουσίαση των πληροφοριών σχετικά με τις επιδόσεις, παραδείγματος χάριν περιλαμβάνοντας στις βασικές εκθέσεις επιδόσεων που καταρτίζει σαφή μνεία σε στοιχεία που αφορούν τις σοβαρότερες δυσκολίες που αντιμετωπίζει με την επίτευξη των επιδόσεων·
• να καταστήσει τις εκθέσεις επιδόσεων περισσότερο φιλικές προς τον χρήστη, παραδείγματος χάριν κάνοντας μεγαλύτερη χρήση οπτικών και διαδραστικών εργαλείων για την παρουσίαση των δεδομένων·
• να βελτιώσει τον τρόπο με τον οποίο προβάλλει ότι τα αποτελέσματα των αξιολογήσεων όντως αξιοποιούνται, παραδείγματος χάριν αναλαμβάνοντας συστηματικότερα δράση σε συνέχεια αυτών·
• να αναφέρει στις βασικές εκθέσεις επιδόσεων κατά πόσον, εξ όσων γνωρίζουν οι αρμόδιοι, τα παρεχόμενα σχετικά με τις επιδόσεις στοιχεία είναι ικανοποιητικής ποιότητας·
• να βελτιώσει την πρόσβαση στα σχετικά με τις επιδόσεις στοιχεία.

Η Επιτροπή αποδέχεται και υλοποιεί μεγάλο ποσοστό των συστάσεών μας

Στο πλαίσιο της φετινής ανάλυσης της συνέχειας που δίνεται σε συστάσεις μας, καλύψαμε 108 συστάσεις που είχαμε απευθύνει στην Επιτροπή μεταξύ 2010 και 2013. Η Επιτροπή υλοποίησε 90 από αυτές πλήρως ή ως επί το πλείστον. Ακόμη και οι συστάσεις που αρχικά δεν είχαν γίνει δεκτές από την Επιτροπή, τις περισσότερες φορές υλοποιήθηκαν. Διαπιστώσαμε ότι μόλις έξι δεν είχαν υλοποιηθεί καθόλου (βλέπε γράφημα 7).

Τη χρονιά που πέρασε εγκρίναμε περισσότερες ειδικές εκθέσεις από ποτέ με ευρεία θεματολογία

Αξιολογούμε συχνά τις επιδόσεις στις ειδικές εκθέσεις μας, από τις οποίες οι περισσότερες βασίζονται σε ελέγχους επιδόσεων ή σε συνδυασμό αξιολογήσεων της συμμόρφωσης και των επιδόσεων. Το 2016 εγκρίναμε τον πρωτοφανή αριθμό των 36 ειδικών εκθέσεων. Όλες οι ειδικές εκθέσεις του 2016 αναφέρονται στο γράφημα 8.

Ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα; Λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με την αξιολόγησή μας όσον αφορά τις επιδόσεις παρουσιάζονται στο κεφάλαιο 3 της ετήσιας έκθεσης σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ για το οικονομικό έτος 2016.

Οι ειδικές εκθέσεις μας, οι οποίες καταρτίζονται κυρίως κατόπιν ελέγχων επιδόσεων, είναι διαθέσιμες σε 23 γλώσσες της ΕΕ, στον ιστότοπό μας (http://www.eca.europa.eu/el/Pages/AuditReportsOpinions.aspx?ty=Specialreport&tab=tab4).

Τα έσοδα και οι διάφοροι τομείς δαπανών αναλυτικότερα

Έσοδα
144,7 δισεκατομμύρια ευρώ

Τι ελέγξαμε

Ο έλεγχός μας κάλυψε το τμήμα του προϋπολογισμού της ΕΕ που αναφέρεται στα έσοδα, διά των οποίων αυτή χρηματοδοτεί τις δαπάνες της. Εξετάσαμε ορισμένα από τα βασικά συστήματα που εφαρμόζονται για τον υπολογισμό και την είσπραξη των ιδίων πόρων, καθώς και δείγμα πράξεων εσόδων.

Οι εισφορές βάσει του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος (ΑΕΕ) των κρατών μελών και του φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) υπολογίζονται βάσει μακροοικονομικών στατιστικών στοιχείων και εκτιμήσεων προερχόμενων από τα κράτη μέλη. Το 2016 τα έσοδα της ΕΕ που βασίζονταν στο ΑΕΕ και τον ΦΠΑ ανήλθαν στο 66 % και το 11 % των συνολικών εσόδων της ΕΕ, αντιστοίχως.

Οι παραδοσιακοί ίδιοι πόροι (ΠΙΠ), κυρίως δασμοί που εισπράττονται επί των εισαγωγών από τις αρχές των κρατών μελών για λογαριασμό της ΕΕ, συνεισέφεραν 14 επιπλέον εκατοστιαίες μονάδες στα έσοδα της ΕΕ. Το υπόλοιπο 9 % των εσόδων της ΕΕ προέρχεται από άλλες πηγές (π.χ. εισφορές και επιστροφές στο πλαίσιο συμφωνιών και προγραμμάτων της Ένωσης και πρόστιμα που επιβάλλει η Επιτροπή για παραβιάσεις των κανόνων περί ανταγωνισμού).

Τι διαπιστώσαμε

Τα σχετικά με τα έσοδα συστήματα που εξετάσαμε ήταν συνολικώς αποτελεσματικά. Όσον αφορά τους ΠΙΠ, κρίναμε ότι ορισμένες δικλίδες ελέγχου ήταν μόνον εν μέρει αποτελεσματικές. Εντοπίσαμε επίσης ορισμένους τομείς όπου υπήρχε περιθώριο βελτίωσης των μεθόδων και των διαδικασιών επαλήθευσης που εφαρμόζει η Επιτροπή για την εξακρίβωση των επιπτώσεων των πολυεθνικών δραστηριοτήτων στην εκτίμηση του ΑΕΕ [ιδίως δε των μεθόδων χειρισμού των κεφαλαιοποιημένων στοιχείων του ενεργητικού στον τομέα της έρευνας και της ανάπτυξης (Ε&Α)]. Αυτό ενδέχεται να επηρεάζει τον υπολογισμό των εισφορών των κρατών μελών στον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Τι συνιστούμε

Συνιστούμε στην Επιτροπή τα εξής:

• να αναλύσει, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, όλες τις δυνητικές επιπτώσεις των δραστηριοτήτων πολυεθνικών εταιρειών στην εκτίμηση του ΑΕΕ και να τους παράσχει καθοδήγηση σχετικά με τον χειρισμό των εν λόγω δραστηριοτήτων στο πλαίσιο της συγκέντρωσης στοιχείων για το ΑΕΕ· και
• να επιβεβαιώσει ότι τα στοιχεία του ενεργητικού που συνδέονται με την Ε&Α αποτυπώθηκαν ορθά στους εθνικούς λογαριασμούς των κρατών μελών.

 

Ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα; Λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τον έλεγχό μας επί των εσόδων της ΕΕ παρουσιάζονται στο κεφάλαιο 4 της ετήσιας έκθεσης σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ για το οικονομικό έτος 2016.

Ανταγωνιστικότητα για την ανάπτυξη και την απασχόληση
15,2 δισεκατομμύρια ευρώ

Τι ελέγξαμε

Ο έλεγχός μας κάλυψε τις δαπάνες που αφορούν την έρευνα και την καινοτομία, τα εκπαιδευτικά συστήματα και την προώθηση της απασχόλησης, την ψηφιακή ενιαία αγορά, την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές και την ενεργειακή απόδοση, τον εκσυγχρονισμό του τομέα των μεταφορών και τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, κυρίως για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ).

Για το έτος 2016, οι δαπάνες που υποβλήθηκαν σε έλεγχο για τον συγκεκριμένο τομέα ανήλθαν σε 15,2 δισεκατομμύρια ευρώ. Στην πλειονότητά τους οι δαπάνες είχαν τη μορφή επιχορηγήσεων προς δικαιούχους του δημόσιου ή του ιδιωτικού τομέα οι οποίοι συμμετείχαν σε έργα. Ο σοβαρότερος κίνδυνος για την κανονικότητα των πράξεων είναι ο μη εντοπισμός και η μη διόρθωση των μη επιλέξιμων δαπανών που δηλώνουν οι δικαιούχοι, πριν από την απόδοσή τους από την Επιτροπή.

Οι δαπάνες έρευνας και καινοτομίας, οι οποίες το 2016 αντιστοιχούσαν στο 59 % του συνόλου των δαπανών του συγκεκριμένου υποτομέα του ΠΔΠ, χρηματοδοτούνται μέσω του έβδομου προγράμματος-πλαισίου για την έρευνα και την ανάπτυξη 2007-2013 (7ο ΠΠ) και του «Ορίζοντας 2020», του προγράμματος-πλαισίου που καλύπτει την περίοδο 2014-2020.

Τι διαπιστώσαμε

Η πλειονότητα των σφαλμάτων αφορούν την απόδοση μη επιλέξιμων δαπανών προσωπικού, άλλων μη επιλέξιμων δαπανών (π.χ. δαπάνες για μετακινήσεις και εξοπλισμό που δεν συνδέονταν με το έργο) ή μη επιλέξιμων έμμεσων δαπανών που δηλώνονταν από τους δικαιούχους. Στα σφάλματα περιλαμβάνονταν εσφαλμένοι υπολογισμοί, απουσία δικαιολογητικών που να αποδεικνύουν τα δηλωνόμενα έξοδα και έξοδα που πραγματοποιήθηκαν εκτός της τασσόμενης προθεσμίας (βλέπε παραδείγματα στο πλαίσιο).

Οι διαθέσιμες πληροφορίες ήταν αρκετές για την πρόληψη ή τον εντοπισμό και τη διόρθωση σημαντικού μέρους των σφαλμάτων. Εάν οι εν λόγω πληροφορίες είχαν χρησιμοποιηθεί για τη διόρθωση των σφαλμάτων, το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος για τις συνολικές δαπάνες στον τομέα «Ανταγωνιστικότητα για την ανάπτυξη και την απασχόληση» θα ήταν 2,9 %.

Σε πολλές περιπτώσεις διαπιστώσαμε επίσης καθυστερήσεις στη διανομή της συνεισφοράς της ΕΕ από τον συντονιστή του έργου στους λοιπούς συμμετέχοντες. Αυτό μπορεί να έχει σημαντικές οικονομικές συνέπειες για τους συμμετέχοντες στο έργο, ιδίως για ΜΜΕ με χαμηλό κεφάλαιο κίνησης.

Το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» διέπεται από απλούστερους κανόνες χρηματοδότησης σε σύγκριση με το 7ο ΠΠ και η Επιτροπή έχει καταβάλει σημαντικές προσπάθειες για τη μείωση της πολυπλοκότητας των διοικητικών διαδικασιών. Η επιλογή της απλούστευσης είναι σημαντική διότι περιστέλλει τη διοικητική επιβάρυνση και μπορεί να ελαττώσει τους κινδύνους ανασφάλειας δικαίου και ασυνεπούς μεταχείρισης των δικαιούχων. Το 2016 η Επιτροπή προώθησε περαιτέρω μέτρα απλούστευσης (όπως τη στοχευμένη στήριξη για νεοφυείς επιχειρήσεις και την ευρύτερη χρήση της κατ’ αποκοπήν χρηματοδότησης). Ωστόσο, διαβλέπουμε ότι η περαιτέρω απλούστευση του νομικού πλαισίου εμπεριέχει ευκαιρίες και κινδύνους.

Οι ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων της ΓΔ Έρευνας και Καινοτομίας, της ΓΔ Εκπαίδευσης και Πολιτισμού και της ΓΔ Κινητικότητας και Μεταφορών παρείχαν ακριβοδίκαιη εκτίμηση της κανονικότητας των πράξεων στις οποίες βασίζονταν οι λογαριασμοί, ενώ οι παρεχόμενες πληροφορίες επιβεβαίωναν τις διαπιστώσεις και τα συμπεράσματά μας. Ωστόσο, εντοπίσαμε διαφορές μεταξύ γενικών διευθύνσεων όσον αφορά τις μεθοδολογίες που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό των ποσοστών σφάλματος και των επισφαλών ποσών.

Από το 2014, υπεύθυνη για τους κατασταλτικούς ελέγχους των έργων στο πλαίσιο των προγραμμάτων-πλαισίου έρευνας ήταν η Κοινή Υπηρεσία Ελέγχου. Η Υπηρεσία Εσωτερικού Λογιστικού Ελέγχου της Επιτροπής υπέβαλε σε έλεγχο την Κοινή Υπηρεσία Ελέγχου συνιστώντας της να ολοκληρώνει τους ελέγχους ταχύτερα και να βελτιώσει τις εσωτερικές διαδικασίες που ακολουθούσε για τον σχεδιασμό και την παρακολούθησή των ελέγχων της και την κατάρτιση των σχετικών εκθέσεών της για τα έργα στο πλαίσιο του «Ορίζοντας 2020».

Πέραν των χρηματοοικονομικών ελέγχων της, για κάθε έργο στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας και πριν από την απόδοση δαπανών, η Επιτροπή αξιολογεί επίσης διάφορα ζητήματα επιδόσεων. Εξετάσαμε την από μέρους της Επιτροπής αξιολόγηση των επιδόσεων για τα 60 συνεργατικά έργα έρευνας και καινοτομίας που περιείχε το δείγμα μας. Η Επιτροπή έκρινε ότι τα έργα αυτά, στην πλειονότητά τους, είχαν επιτύχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα και μάλιστα ότι κατά το ένα πέμπτο τους ήταν εξαιρετικά επιτυχή. Παράλληλα, σύμφωνα με την Επιτροπή, το 15 % αυτών των έργων σημείωναν καθυστερήσεις. Για το 7 % των έργων, η Επιτροπή έκρινε ότι οι αναφερθείσες δαπάνες δεν ήταν εύλογες σε συνάρτηση με την πρόοδο που είχε σημειωθεί.

Τι συνιστούμε

Συνιστούμε στην Επιτροπή τα εξής:

• να εξορθολογίσει περαιτέρω τους κανόνες και τις διαδικασίες του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», ώστε να μειωθεί η ανασφάλεια δικαίου, κάνοντας αυξημένη χρήση των επιλογών απλουστευμένου κόστους (όπως το μοναδιαίο κόστος, τα κατ’ αποκοπήν ποσά, οι ενιαίοι συντελεστές χρηματοδότησης και τα έπαθλα) που προβλέπει ο αναθεωρημένος δημοσιονομικός κανονισμός·
• να υιοθετήσει μια συνεκτική προσέγγιση όσον αφορά τον υπολογισμό των ποσοστών σφάλματος και των συνολικών επισφαλών ποσών· και
• να μειώσει τον χρόνο που απαιτείται για την περαίωση των κατασταλτικών ελέγχων και να βελτιώσει τις εσωτερικές διαδικασίες που ακολουθούνται για τον σχεδιασμό και την παρακολούθηση των ελέγχων και την κατάρτιση των σχετικών εκθέσεων.

Ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα; Λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τον έλεγχό μας επί των δαπανών της ΕΕ στον τομέα «Ανταγωνιστικότητα για την ανάπτυξη και την απασχόληση» παρουσιάζονται στο κεφάλαιο 5 της ετήσιας έκθεσης σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ για το οικονομικό έτος 2016.

Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή
35,7 δισεκατομμύρια ευρώ

Τι ελέγξαμε

Σκοπός του συγκεκριμένου τομέα δαπανών είναι η μείωση των αναπτυξιακών ανισοτήτων μεταξύ των διαφόρων περιφερειών, η αναδιάρθρωση παρακμαζουσών βιομηχανικών περιοχών και η ενθάρρυνση της διασυνοριακής, της διακρατικής και της διαπεριφερειακής συνεργασίας.

Για το έτος 2016, οι δαπάνες που υποβλήθηκαν σε έλεγχο για τον συγκεκριμένο τομέα ανήλθαν σε 35,7 δισεκατομμύρια ευρώ. Το 2016 ήταν η τελευταία χρονιά για την οποία όλες οι δαπάνες που υποβάλαμε σε έλεγχο ανάγονται στην περίοδο προγραμματισμού 2007-2013. Οι δαπάνες κάλυπταν δύο βασικά μέρη: την περιφερειακή πολιτική και πολιτική αστικής ανάπτυξης και την απασχόληση και τις κοινωνικές υποθέσεις.

• Η περιφερειακή πολιτική και πολιτική αστικής ανάπτυξης της ΕΕ υλοποιείται κατά κύριο λόγο μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και του Ταμείου Συνοχής (ΤΣ), στα οποία αντιστοιχεί από κοινού το 76 % των δαπανών στον τομέα της συνοχής για το 2016. Το ΕΤΠΑ χρηματοδοτεί έργα υποδομής, τη δημιουργία ή τη διατήρηση θέσεων εργασίας, περιφερειακές πρωτοβουλίες οικονομικής ανάπτυξης, καθώς και δραστηριότητες στήριξης ΜΜΕ. Το ΤΣ χρηματοδοτεί επενδύσεις στους τομείς του περιβάλλοντος και των μεταφορών σε κράτη μέλη με κατά κεφαλήν ακαθάριστο εθνικό προϊόν χαμηλότερο του 90 % του μέσου ακαθάριστου εθνικού προϊόντος της ΕΕ.
• Στον τομέα πολιτικής «Απασχόληση και κοινωνικές υποθέσεις», ο οποίος χρηματοδοτείται κυρίως από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ), αντιστοιχούσε το 21 % των δαπανών στον τομέα της συνοχής για το 2016. Σκοπός της πραγματοποίησης δαπανών στον συγκεκριμένο τομέα είναι η βελτίωση των ευκαιριών απασχόλησης και εργασίας, της προώθησης υψηλού επιπέδου απασχόλησης και της δημιουργίας περισσότερων και καλύτερων θέσεων εργασίας.

Η διαχείριση των δαπανών επιμερίζεται με τα κράτη μέλη και περιλαμβάνει τη συγχρηματοδότηση των επιχειρησιακών προγραμμάτων στο πλαίσιο των οποίων χρηματοδοτούνται έργα. Οι κανόνες επιλεξιμότητας σχετικά με την απόδοση των δαπανών προβλέπονται σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο και διαφέρουν μεταξύ κρατών μελών ή/και μεταξύ προγραμμάτων.

Περίπου το 3 % των δαπανών στον τομέα της συνοχής διοχετεύεται μέσω άλλων ειδικών μέσων και ταμείων, όπως ο ευρωπαϊκός μηχανισμός γειτονίας (ΕΜΓ) και το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους (FEAD).

Τι διαπιστώσαμε

Οι κύριες πηγές σφάλματος για τις δαπάνες του τομέα «Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή» συνολικά είναι η εγγραφή μη επιλέξιμων δαπανών στις σχετικές δηλώσεις των δικαιούχων, η επιλογή μη επιλέξιμων έργων, δραστηριοτήτων ή δικαιούχων (βλέπε παραδείγματα στο πλαίσιο) και η παραβίαση της νομοθεσίας περί δημόσιων συμβάσεων.

Για σημαντικό ποσοστό των πράξεων που περιείχαν προσδιορίσιμα ποσοτικώς σφάλματα, οι αρχές των κρατών μελών διέθεταν επαρκή πληροφοριακά στοιχεία για την πρόληψη ή τον εντοπισμό και τη διόρθωση των σφαλμάτων πριν από την υποβολή της αίτησης απόδοσης δαπανών στην Επιτροπή. Εάν οι εν λόγω πληροφορίες είχαν χρησιμοποιηθεί για τη διόρθωση των σφαλμάτων πριν από τη δήλωση των δαπανών στην Επιτροπή, το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος για τις δαπάνες στον τομέα «Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή» συνολικά θα ήταν 1,1 %, δηλαδή χαμηλότερο του ορίου σημαντικότητας του 2 %.

Χρηματοοικονομικά μέσα στο πλαίσιο του ΕΤΠΑ και του ΕΚΤ

Έως το τέλος του 2015, το μέσο ποσοστό εκταμίευσης υπέρ των τελικών αποδεκτών χρηματοοικονομικών μέσων ήταν 75 %, σε σύγκριση με ποσοστό 57 % το παρελθόν έτος. Τα χρηματοοικονομικά μέσα λαμβάνουν τη μορφή επενδύσεων μετοχικού κεφαλαίου, δανείων ή εγγυήσεων και χρησιμοποιούνται για τη διοχέτευση χρηματοδότησης σε επιχειρήσεις ή έργα αστικής ανάπτυξης. Συνολικά, μέχρι το τέλος του 2015, είχαν συσταθεί 1 052 χρηματοοικονομικά μέσα, με συνολικά κεφάλαια ύψους 16,9 δισεκατομμυρίων ευρώ περίπου. Αρκετά κράτη μέλη αντιμετώπιζαν δυσκολίες ως προς την πλήρη χρησιμοποίηση των κεφαλαιακών πόρων, με την Ισπανία, την Ιταλία, τις Κάτω Χώρες και τη Σλοβακία να υπολείπονται αισθητά του σχετικού μέσου όρου της ΕΕ. Η μη εκταμίευση του συνόλου των διαθέσιμων χρημάτων σημαίνει ότι δεν αξιοποιείται στο έπακρο ένα από τα κύρια πλεονεκτήματα του συγκεκριμένου είδους μέσου, δηλαδή η δυνατότητα χρησιμοποίησης των πόρων περισσότερες από μία φορές.

Η διασφάλιση που παρέχει η Επιτροπή για την περίοδο προγραμματισμού 2007-2013

Στην ειδική έκθεσή μας αριθ. 36/2016 σχετικά με τις προετοιμασίες του κλεισίματος των προγραμμάτων της περιόδου 2007-2013, παρατηρήσαμε ότι η Επιτροπή προέβη στις κατάλληλες ρυθμίσεις ώστε τα κράτη μέλη να κλείσουν τα ΕΠ τους στον τομέα της συνοχής. Στην ειδική έκθεσή μας αριθ. 04/2017 σχετικά με τις δημοσιονομικές διορθώσεις που εφαρμόζει η Επιτροπή στον τομέα της συνοχής κατά την περίοδο προγραμματισμού 2007-2013, καταλήξαμε επίσης στο συμπέρασμα ότι η Επιτροπή χρησιμοποίησε αποτελεσματικά τα μέτρα που είχε στη διάθεσή της για την προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ από παράτυπες δαπάνες.

Οι ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων για το 2016 παρέχουν προσωρινές πληροφορίες σχετικά με τα επισφαλή ποσά και τον εναπομένοντα κίνδυνο, τόσο για τον σκοπό του κλεισίματος της περιόδου 2007-2013 όσο και για τον σκοπό της δέσμης των εγγράφων για την ετήσια παροχή διασφάλισης που καταρτίζεται καθ’ όλη την περίοδο 2014-2020. Η αξιολόγηση στην οποία υποβάλλει η Επιτροπή τα έγγραφα κλεισίματος επρόκειτο να ολοκληρωθεί στις 31 Αυγούστου 2017. Επομένως, η Επιτροπή πρόκειται να συμπεριλάβει στις ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων της για το 2017 τα συμπεράσματα της αξιολόγησής της επί των εναπομενόντων ποσοστών που κοινοποίησαν οι ελεγκτικές αρχές.

Η διασφάλιση που παρέχει η Επιτροπή για την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020

Τρία χρόνια έχουν παρέλθει από την έναρξη της περιόδου 2014-2020 και τα κράτη μέλη έχουν ορίσει μόνο το 77 % των αρχών που είναι αρμόδιες για την εφαρμογή των ΕΔΕΤ. Διαπιστώσαμε επίσης ότι, μέχρι τα μέσα του 2017, οι καθυστερήσεις στην εκτέλεση του προϋπολογισμού ήταν μεγαλύτερες από αυτές που κατεγράφησαν την αντίστοιχη χρονική στιγμή της περιόδου 2007-2013.

Η Επιτροπή πρέπει να αποσαφηνίσει στις ελεγκτικές αρχές των κρατών μελών το πώς να καθορίζουν τον ελεγχόμενο πληθυσμό των χρηματοοικονομικών μέσων. Ο ορισμός των αρχικών κεφαλαιακών πόρων ως ελεγχόμενου πληθυσμού αντί των επιλέξιμων δαπανών που γνωστοποιούνται στους ετήσιους λογαριασμούς οδηγεί σε υποεκτίμηση του εναπομένοντος ποσοστού. Παρόμοιο ζήτημα απαντά και στις προκαταβολές κρατικών ενισχύσεων.

Αξιολόγηση των επιδόσεων των έργων

Βάσει της αξιολόγησης στην οποία υποβάλαμε 168 έργα των οποίων το φυσικό αντικείμενο είχε ολοκληρωθεί, διαπιστώσαμε ότι μόνο το ένα τρίτο των έργων που εξετάστηκαν διέθετε σύστημα μέτρησης των επιδόσεων με δείκτες εκροής και αποτελέσματος που να συνδέονται με τους στόχους του οικείου επιχειρησιακού προγράμματος. Αν και στην πλειονότητά τους τα έργα που εξετάσαμε είχαν εκπληρώσει τους στόχους εκροών τους τουλάχιστον εν μέρει, το 42 % αυτών δεν διέθετε δείκτες αποτελέσματος ή/και τιμές-στόχο. Δεν κατέστη έτσι δυνατό να αξιολογηθεί η συγκεκριμένη συμβολή των έργων αυτών στους συνολικούς στόχους αποτελέσματος του προγράμματος.

Στην ειδική έκθεσή μας αριθ. 02/2017, σχετικά με τη διαπραγμάτευση των συμφωνιών εταιρικής σχέσης και των προγραμμάτων του τομέα της συνοχής της περιόδου 2014-2020 από την Επιτροπή, αναλύσαμε τις σημαντικές αποκλίσεις ως προς τη χρήση των δεικτών εκροής, πολλώ δε μάλλον των δεικτών αποτελέσματος μεταξύ των ΕΔΕΤ. Αποκλίσεις αυτού του είδους υπάρχουν και μεταξύ τομέων πολιτικής, κάτι που δυσκολεύει τη σύγκριση των αποτελεσμάτων που επιτυγχάνονται στο πλαίσιο των διαφορετικών τομέων προϋπολογισμού της ΕΕ.

Τι συνιστούμε

Συνιστούμε στην Επιτροπή τα εξής:

• να καταβάλλει ιδιαίτερη προσοχή σε τομείς που ενέχουν υψηλότερο κίνδυνο δήλωσης μη επιλέξιμων δαπανών ή γνωστοποίησης ανακριβών πληροφοριών, ο οποίος μπορεί να οδηγήσει στην απόδοση δαπανών καθ’ υπέρβαση των πραγματικών, κατά το κλείσιμο των προγραμμάτων της περιόδου 2007-2013·
• να διευθετήσει, για την περίοδο 2014-2020, ζητήματα που ενδέχεται να επηρεάσουν τον αξιόπιστο υπολογισμό του εναπομένοντος ποσοστού·
• όταν επανεξετάσει τον μηχανισμό σχεδιασμού και εκτέλεσης των ΕΔΕΤ για τη μετά το 2020 περίοδο, να ενισχύσει την εστίαση των προγραμμάτων στις επιδόσεις και να απλουστεύσει τον μηχανισμό που εφαρμόζεται για τις πληρωμές, ενθαρρύνοντας, κατά περίπτωση, την εφαρμογή πρόσθετων μέτρων που συνδέουν το ύψος των πληρωμών με τις επιδόσεις και δεν βασίζονται απλά και μόνο στην απόδοση δαπανών.

Φυσικοί πόροι
57,9 δισεκατομμύρια ευρώ

Τι ελέγξαμε

Ο συγκεκριμένος τομέας δαπανών καλύπτει την κοινή γεωργική πολιτική (ΚΓΠ), την κοινή αλιευτική πολιτική (ΚΑλΠ) και τα περιβαλλοντικά μέτρα.

Η ΚΓΠ αποτελεί τη βάση των δαπανών της ΕΕ για τον τομέα της γεωργίας. Στόχοι της εν λόγω πολιτικής είναι η αύξηση της γεωργικής παραγωγικότητας και επομένως η εξασφάλιση δίκαιου βιοτικού επιπέδου για τον γεωργικό πληθυσμό, η σταθεροποίηση των αγορών και η εξασφάλιση της διαθεσιμότητας προϊόντων σε λογικές τιμές.

Για το έτος 2016, οι δαπάνες που υποβλήθηκαν σε έλεγχο για τον συγκεκριμένο τομέα ανήλθαν σε 57,9 δισεκατομμύρια ευρώ. Οι δαπάνες της ΚΓΠ τελούν υπό επιμερισμένη διαχείριση, στην οποία συμμετέχουν τα κράτη μέλη, και εκτελούνται μέσω δύο ταμείων:

• του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ), το οποίο χρηματοδοτεί πλήρως άμεσες ενισχύσεις της ΕΕ και μέτρα στήριξης της αγοράς και στο οποίο αντιστοιχεί το 77% των δαπανών στον συγκεκριμένο τομέα· και
• του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), το οποίο συγχρηματοδοτεί προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης από κοινού με τα κράτη μέλη και στο οποίο αντιστοιχεί το 21 % των δαπανών.

Οι δαπάνες στο πλαίσιο αμφότερων των ταμείων διοχετεύονται μέσω 80 περίπου οργανισμών πληρωμών, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για τον έλεγχο της επιλεξιμότητας των αιτήσεων ενίσχυσης και για την καταβολή των ενισχύσεων στους δικαιούχους.

Η ΚΑλΠ υλοποιείται κυρίως μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ), το οποίο τελεί υπό τη διαχείριση της Επιτροπής και των κρατών μελών με το καθεστώς της επιμερισμένης διαχείρισης.

Η περιβαλλοντική πολιτική της ΕΕ τελεί υπό τη διαχείριση της Επιτροπής σε κεντρικό επίπεδο. Το πρόγραμμα για το περιβάλλον και τη δράση για το κλίμα (LIFE) είναι το μεγαλύτερο μέσο διοχέτευσης των δαπανών στον συγκεκριμένο τομέα.

Τι διαπιστώσαμε

Στήριξη της αγοράς και άμεσες ενισχύσεις (ΕΓΤΕ)

Στην περίπτωση των άμεσων ενισχύσεων, η πρωτεύουσα μεταβλητή είναι η έκταση των γεωργικών γαιών. Χάρη στις συνεχείς βελτιώσεις των συστημάτων ελέγχου, το επίπεδο σφάλματος για το ΕΓΤΕ μειώθηκε το 2016 και βρίσκεται για πρώτη φορά κάτω από το όριο σημαντικότητας του 2 %. Κύριοι λόγοι που συνετέλεσαν σε αυτό το αποτέλεσμα ήταν ο αναθεωρημένος ορισμός των μόνιμων βοσκοτόπων, οι βελτιώσεις στο σύστημα αναγνώρισης αγροτεμαχίων (LPIS) και η νέα αίτηση ενίσχυσης με γεωχωρικά στοιχεία.

Οι ενισχύσεις οικολογικού προσανατολισμού είναι πληρωμές συμπληρωματικής χρηματοδοτικής στήριξης που καταβάλλονται σε γεωργούς που συμμορφώνονται με περιβαλλοντικές απαιτήσεις. Εξετάσαμε δείγμα 63 τέτοιων πληρωμών και διαπιστώσαμε ότι οι γεωργοί συμμορφώνονταν με τις απαιτήσεις που σχετίζονταν με τη διαφοροποίηση των καλλιεργειών και την προστασία των μόνιμων βοσκοτόπων. Εντοπίστηκαν ορισμένα σφάλματα σχετικά με τις περιοχές οικολογικής εστίασης. Διαπιστώσαμε ότι αρκετοί οργανισμοί πληρωμών είτε δεν διέθεταν αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά με τις διάφορες κατηγορίες εκτάσεων στο LPIS τους είτε δεν τις χρησιμοποιούσαν για την επαλήθευση των δηλώσεων.

Αγροτική ανάπτυξη, περιβάλλον, δράση για το κλίμα και αλιεία

Η φύση και ο τύπος των σφαλμάτων διαφέρουν μεταξύ του ΕΓΤΕ και των άλλων επιμέρους τομέων δαπανών του τομέα «Φυσικοί πόροι».

Πέραν των μη επιλέξιμων δικαιούχων, δραστηριοτήτων, έργων και στοιχείων δαπανών που εντοπίσαμε, διαπιστώσαμε σφάλματα που αφορούσαν μη επιλέξιμες εκτάσεις, καθώς και τη δήλωση επιλέξιμων εκταρίων καθ’ υπέρβαση των πραγματικών. Για το υπό εξέταση έτος, τρία από τα μεγαλύτερα σφάλματα επιλεξιμότητας αφορούσαν δικαιούχους οι οποίοι δεν είχαν γνωστοποιήσει είτε ότι ελέγχονταν από συνδεδεμένες εταιρείες είτε ότι υπέβαλαν αίτηση από κοινού με αυτές είτε ότι προμηθεύονταν εμπορεύματα από αυτές, κατά παράβαση των ενωσιακών ή των εθνικών κανόνων (βλέπε παράδειγμα).

Για σημαντικό ποσοστό των πράξεων που περιείχαν προσδιορίσιμα ποσοτικώς σφάλματα, οι εθνικές αρχές διέθεταν επαρκή πληροφοριακά στοιχεία για την πρόληψη ή τον εντοπισμό και τη διόρθωση των σφαλμάτων πριν από την υποβολή της αίτησης απόδοσης δαπανών στην Επιτροπή. Εάν οι εν λόγω πληροφορίες είχαν χρησιμοποιηθεί για τη διόρθωση των σφαλμάτων πριν από τη δήλωση των δαπανών στην Επιτροπή, το συνολικό εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος για τις δαπάνες στον τομέα «Αγροτική ανάπτυξη, περιβάλλον, δράση για το κλίμα και αλιεία» θα ήταν 3,4 %.

Υποβολή στοιχείων από τη ΓΔ Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης σχετικά με τη νομιμότητα και κανονικότητα

Το προσαρμοσμένο ποσοστό σφάλματος για τον τομέα «Φυσικοί πόροι» που παρουσιάζεται στην ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων της ΓΔ Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης για το 2016 επιβεβαιώνει το συμπέρασμα του ελέγχου μας ότι το συνολικό επίπεδο σφάλματος για τον συγκεκριμένο τομέα δαπανών είναι σημαντικό.

Στην ειδική έκθεσή μας αριθ. 07/2017 επιδοκιμάζουμε τον νέο ρόλο των οργανισμών πιστοποίησης όσον αφορά τον έλεγχο της νομιμότητας και κανονικότητας των δαπανών στο πλαίσιο της ΚΓΠ. Εντοπίσαμε, παρ’ όλα αυτά, ορισμένες σημαντικές αδυναμίες και συστήσαμε βελτιώσεις όσον αφορά τη δειγματοληψία, τις ελεγκτικές δοκιμασίες και τον υπολογισμό των ποσοστών σφάλματος.

Αξιολόγηση επιδόσεων

Από την εξέταση που διενεργήσαμε για τις επιδόσεις επιλεγμένων επενδυτικών έργων στον τομέα της αγροτικής ανάπτυξης προκύπτει ότι το 95 % των επενδύσεων υλοποιήθηκε σύμφωνα με τα προβλεπόμενα.

Ωστόσο, στο 34 % των περιπτώσεων δεν υπήρχαν επαρκή στοιχεία που να αποδεικνύουν τον εύλογο χαρακτήρα των δαπανών. Η κατά το δυνατόν χρήση επιλογών απλουστευμένου κόστους περιορίζει αποτελεσματικά τον κίνδυνο υπερβολικών τιμών, εφόσον βέβαια το κόστος αυτό οριστεί στο κατάλληλο επίπεδο. Επί του παρόντος το συγκεκριμένο ζήτημα αποτελεί αντικείμενο επισταμένης ανάλυσης, με σκοπό να δημοσιεύσουμε ειδική έκθεση επί του θέματος το 2018.

Στο πλαίσιο των εργασιών μας σχετικά με τις επιδόσεις του οικολογικού προσανατολισμού εντοπίσαμε ορισμένες θετικές αλλαγές όσον αφορά τη χρήση της γης, μετά την έναρξη εφαρμογής του καθεστώτος, ιδίως δε την καθιέρωση των περιοχών οικολογικής εστίασης για την προστασία και τη βελτίωση της βιοποικιλότητας. Όσον αφορά το δείγμα μας, οι γεωργικές εκτάσεις στις οποίες διαπιστώσαμε θετικές μεταβολές αντιστοιχούσαν περίπου στο 3,5 % των συνολικών αρόσιμων γαιών.

Τι συνιστούμε

Συνιστούμε στην Επιτροπή τα εξής:

• να επανεξετάσει την προσέγγιση που εφαρμόζουν οι οργανισμοί πληρωμής, αφενός, για την ταξινόμηση και την επικαιροποίηση των κατηγοριών εκτάσεων στην εκάστοτε βάση δεδομένων LPIS και, αφετέρου, για τη διενέργεια των απαιτούμενων διασταυρωτικών ελέγχων, προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης σφαλμάτων στην περίπτωση των ενισχύσεων οικολογικού προσανατολισμού·
• να παράσχει καθοδήγηση και να διαδώσει βέλτιστες πρακτικές στις εθνικές αρχές, προκειμένου να διασφαλίσει ότι, με τους ελέγχους που αυτές διενεργούν, εντοπίζονται οι δεσμοί που τυχόν υπάρχουν μεταξύ των αιτούντων και άλλων εμπλεκομένων στα χρηματοδοτούμενα έργα.

Ασφάλεια και ιθαγένεια
2,4 δισεκατομμύρια ευρώ

Τι ελέγξαμε

Ο συγκεκριμένος τομέας δαπανών περιλαμβάνει διάφορες πολιτικές, κοινός στόχος των οποίων είναι η ενίσχυση της ιδέας της «ιθαγένειας της ΕΕ» με τη δημιουργία ενός χώρου ελευθερίας, δικαιοσύνης και ασφάλειας χωρίς εσωτερικά σύνορα.

Για το έτος 2016, οι δαπάνες που υποβλήθηκαν σε έλεγχο για τον συγκεκριμένο τομέα ανήλθαν σε 2,4 δισεκατομμύρια ευρώ. Το ποσό αυτό κάλυπτε τους τομείς της προστασίας των συνόρων, της πολιτικής μετανάστευσης και ασύλου, της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων, της δημόσιας υγείας, της προστασίας των καταναλωτών, του πολιτισμού, της νεολαίας, της ενημέρωσης και του διαλόγου με τους πολίτες. Αντιστοιχεί σε σχετικά μικρό αλλά αυξανόμενο μερίδιο του προϋπολογισμού της ΕΕ (περίπου 1,9 % το 2016).

Σημαντικό μερίδιο των δαπανών εκτελείται μέσω δώδεκα αποκεντρωμένων οργανισμών επί των οποίων παρουσιάζουμε χωριστά στοιχεία στη σειρά ειδικών ετήσιων εκθέσεων που δημοσιεύουμε για τους οργανισμούς.

Οι δαπάνες στο πλαίσιο της πολιτικής «μετανάστευσης και ασφάλειας», στην οποία αντιστοιχεί το ήμισυ περίπου (53 %) των δαπανών, εκτελούνται σε μεγάλο βαθμό στο πλαίσιο του συστήματος της επιμερισμένης διαχείρισης μεταξύ των κρατών μελών και της Επιτροπής. Τα σημαντικότερα ταμεία για την εκτέλεση των δαπανών στον τομέα αυτό είναι:

• το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (ΤΑΜΕ), στόχος του οποίου είναι να συμβάλλει στην αποτελεσματική διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, καθώς και στην ανάπτυξη μιας κοινής προσέγγισης της ΕΕ όσον αφορά το άσυλο και τη μετανάστευση· και
• το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας (ΤΕΑ), στόχος του οποίου είναι η επίτευξη υψηλού επιπέδου ασφάλειας στην ΕΕ.

Τα ταμεία αυτά άρχισαν να λειτουργούν το 2014, όταν αντικατέστησαν το πρόγραμμα SOLID («Αλληλεγγύη και διαχείριση των μεταναστευτικών ροών»), και πρόκειται να λειτουργήσουν μέχρι το 2020.

Εξετάσαμε επίσης μικρό αριθμό πράξεων που ενέπιπταν σε άλλους τομείς του συγκεκριμένου πεδίου δαπανών. Λόγω του μικρού μεγέθους του δείγματος, δεν είμαστε σε θέση να υπολογίσουμε αντιπροσωπευτικό ποσοστό σφάλματος για τον τομέα «Ασφάλεια και ιθαγένεια».

Τι διαπιστώσαμε

Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη έχουν σημειώσει πολύ αργή πρόοδο στις πληρωμές υπό επιμερισμένη διαχείριση από το ΤΑΜΕ και το ΤΕΑ. Έως το τέλος του οικονομικού έτους 2015, η Επιτροπή δεν είχε εκκαθαρίσει ούτε μία πληρωμή στην περίπτωση 15 κρατών μελών. Σε έξι κράτη μέλη είχε εκκαθαριστεί λιγότερο από το 5 % των διαθέσιμων πόρων, σε τρία κράτη μέλη ποσοστό μεταξύ του 5 % και του 10 % και σε τέσσερα κράτη μέλη μεταξύ του 10 % και του 15 %.

Εντοπίσαμε επίσης μια σειρά από αδυναμίες σε σχέση με το SOLID, το ΤΑΜΕ και το ΤΕΑ που ενδεχομένως να καθυστερήσουν την υλοποίηση των ταμείων αυτών, να υπονομεύσουν την αξιολόγηση των συστημάτων των κρατών μελών από την Επιτροπή, να καθυστερήσουν τη διόρθωση των ανεπαρκειών στα συστήματα ελέγχου και να αυξήσουν τον κίνδυνο για την επιλεξιμότητα, τη διαχείριση και τον έλεγχο των χρηματοδοτούμενων δράσεων.

Η Ευρώπη ως παγκόσμιος παράγοντας
8,3 δισεκατομμύρια ευρώ

Τι ελέγξαμε

Ο συγκεκριμένος τομέας δαπανών καλύπτει τις δαπάνες στους τομείς της εξωτερικής πολιτικής, της υποστήριξης των υποψήφιων και των δυνάμει υποψήφιων για ένταξη στην ΕΕ χωρών, καθώς και της αναπτυξιακής και ανθρωπιστικής βοήθειας προς αναπτυσσόμενες και γειτονικές χώρες (με την εξαίρεση των Ευρωπαϊκών Ταμείων Ανάπτυξης).

Για το έτος 2016, οι δαπάνες που υποβλήθηκαν σε έλεγχο για τον συγκεκριμένο τομέα ανήλθαν σε 8,3 δισεκατομμύρια ευρώ, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν σε πάνω από 150 χώρες. Οι δαπάνες εκτελούνται είτε άμεσα από τις γενικές διευθύνσεις της Επιτροπής (από την έδρα τους στις Βρυξέλλες ή από τις αντιπροσωπείες της ΕΕ στις χώρες-αποδέκτες) είτε έμμεσα, από δικαιούχους χώρες ή διεθνείς οργανισμούς, με τη χρήση ευρέος φάσματος μέσων συνεργασίας και μεθόδων παροχής της βοήθειας.

Τι διαπιστώσαμε

Όσον αφορά τις συνεισφορές της ΕΕ στον γενικό προϋπολογισμό των χωρών-αποδεκτών, η Επιτροπή διαθέτει σημαντικό περιθώριο ευελιξίας όταν αποφασίζει κατά πόσον πληρούνται οι σχετικές προϋποθέσεις επιλεξιμότητας. Ως εκ τούτου, ο κίνδυνος μη συμμόρφωσης με τους εφαρμοστέους κανόνες είναι χαμηλός. Αυτό ισχύει και στην περίπτωση των πόρων της ΕΕ που προστίθενται σε εκείνους άλλων διεθνών χορηγών και δεν διατίθενται για τη χρηματοδότηση ειδικών στοιχείων δαπανών. Στις περιπτώσεις αυτές, τυχόν μη επιλέξιμες βάσει των ενωσιακών κανόνων δαπάνες καλύπτονται συχνά από τις συνεισφορές άλλων χορηγών.

Το 37 % του εκτιμώμενου επιπέδου σφάλματος ανάγεται σε δαπάνες για τις οποίες δεν είχαν παρασχεθεί τα βασικά δικαιολογητικά (βλέπε παράδειγμα παρακάτω). Άλλα σημαντικά είδη σφάλματος διαπιστώθηκαν σε δαπάνες που είτε δεν πραγματοποιήθηκαν είτε δεν ήταν επιλέξιμες.

Για σημαντικό ποσοστό των πράξεων που περιείχαν προσδιορίσιμα ποσοτικώς σφάλματα, η Επιτροπή διέθετε επαρκή πληροφοριακά στοιχεία για την πρόληψη ή για τον εντοπισμό και τη διόρθωση των σφαλμάτων. Εάν η Επιτροπή είχε αξιοποιήσει κατάλληλα όλες τις πληροφορίες που είχε στη διάθεσή της, το εκτιμώμενο ποσοστό σφάλματος για τις δαπάνες στον τομέα «Η Ευρώπη ως παγκόσμιος παράγοντας» συνολικά θα ήταν 1,4 %, δηλαδή χαμηλότερο από το όριο σημαντικότητας του 2 %.

Υποβολή στοιχείων για τη συμμόρφωση από τη ΓΔ Γειτονίας και Διαπραγματεύσεων για τη Διεύρυνση

Όπως και τα προηγούμενα έτη, στο πλαίσιο των προσπαθειών της για μείωση των σφαλμάτων στις πληρωμές, η ΓΔ Γειτονίας και Διαπραγματεύσεων για τη Διεύρυνση παρήγγειλε μελέτη για την αξιολόγηση του ποσοστού εναπομένοντος σφάλματος στις δαπάνες του συγκεκριμένου τομέα. Αξιολογήσαμε τη μεθοδολογία της μελέτης και διαπιστώσαμε ότι, σε γενικές γραμμές, εξυπηρετούσε αποτελεσματικά τον σκοπό της. Ωστόσο, εντοπίσαμε τομείς που επιδέχονται βελτίωση, όπως η ανάγκη περαιτέρω καθοδήγησης των ελεγκτών σχετικά με το πώς να εκτιμούν το σφάλμα στις επιμέρους πράξεις.

Στην ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων της, η ΓΔ Γειτονίας και Διαπραγματεύσεων για τη Διεύρυνση εκτιμά ένα επισφαλές ποσό κατά το κλείσιμο, λαμβάνοντας υπόψη τον πιθανό αντίκτυπο ελέγχων τα επόμενα έτη (η λεγόμενη «διορθωτική ικανότητα»). Θεωρούμε πιθανό να έχει υπερεκτιμηθεί η διορθωτική ικανότητα, καθώς, βάσει της εξέτασης στην οποία υποβάλαμε δείγμα ενταλμάτων είσπραξης, διαπιστώσαμε ότι στον πληθυσμό που χρησιμοποιήθηκε για την εκτίμηση αυτή υπήρχαν ορισμένα σφάλματα που δεν είχαν εντοπιστεί.

Τι συνιστούμε

Συνιστούμε στην Επιτροπή τα εξής:

• να συνεργαστεί με τις ελεγκτικές αρχές των δικαιούχων της προενταξιακής βοήθειας χωρών, προκειμένου να βελτιώσει την ικανότητά τους, ιδίως διοργανώνοντας σεμινάρια, αναπτύσσοντας δίκτυα και αξιοποιώντας τα διαθέσιμα εργαλεία, όπως την αδελφοποίηση και την τεχνική βοήθεια·
• να αναπτύξει δείκτες κινδύνου με σκοπό τη βελτίωση της αξιολόγησης που βασίζεται στα υποδείγματα εσωτερικών δικλίδων ελέγχου, ούτως ώστε να μετράται καλύτερα ο αντίκτυπος των σφαλμάτων·
• να διευκρινίσει καταλλήλως στην επόμενη ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων της το πεδίο αναφοράς της μελέτης σχετικά με το ποσοστό του εναπομένοντος σφάλματος, καθώς και το εκτιμώμενο κατώτατο και ανώτατο όριο σφάλματος·
• να βελτιώσει τον υπολογισμό της διορθωτικής ικανότητας για το 2017 διευθετώντας τις αδυναμίες που εντοπίζονται.

Διοίκηση
9,4 δισεκατομμύρια ευρώ

Τι ελέγξαμε

Ο έλεγχός μας κάλυψε τις διοικητικές δαπάνες των θεσμικών και λοιπών οργάνων της ΕΕ και συγκεκριμένα του Κοινοβουλίου, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Επιτροπής, του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ), της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, της Επιτροπής των Περιφερειών, του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή, του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων και της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ).

Για το έτος 2016, οι δαπάνες που υποβλήθηκαν σε έλεγχο για τον συγκεκριμένο τομέα ανήλθαν σε 9,4 δισεκατομμύρια ευρώ. Οι δαπάνες προσωπικού (όπως μισθοί, συντάξεις και επιδόματα) αντιστοιχούν στο 60 % περίπου των συνολικών δαπανών. Το υπόλοιπο ποσοστό αντιστοιχεί σε δαπάνες που συνδέονται με τα κτίρια, τον εξοπλισμό, την ενέργεια, τις επικοινωνίες και την τεχνολογία των πληροφοριών.

Τα αποτελέσματα των ελέγχων μας σχετικά με τους εκτελεστικούς οργανισμούς και τα λοιπά αποκεντρωμένα όργανα της ΕΕ, καθώς και με τα Ευρωπαϊκά Σχολεία, αναφέρονται σε ειδικές ετήσιες εκθέσεις, οι οποίες δημοσιεύονται χωριστά και συνοδεύονται από σύνοψη των αποτελεσμάτων.

Οι οικονομικές καταστάσεις του ΕΕΣ υποβάλλονται σε έλεγχο από εξωτερικό ελεγκτή και η σχετική έκθεση του ελέγχου δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και στον ιστότοπό μας.

Τι διαπιστώσαμε

Η εξέταση που διενεργήσαμε επί των συστημάτων δεν αποκάλυψε σημαντικές αδυναμίες. Εντοπίσαμε, ωστόσο, έναν τομέα που επιδέχεται βελτίωση, και διατυπώνουμε συναφώς τις συστάσεις που ακολουθούν.

Τι συνιστούμε

Συνιστούμε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο:

• να επανεξετάσει το πλαίσιο που εφαρμόζει για την παρακολούθηση της εκτέλεσης των πιστώσεων του προϋπολογισμού που διατίθενται στις πολιτικές ομάδες· να παράσχει στις πολιτικές ομάδες καλύτερη καθοδήγηση και να παρακολουθεί αποτελεσματικότερα τον τρόπο με τον οποίο αυτές εφαρμόζουν τους κανόνες έγκρισης και εκκαθάρισης των δαπανών, καθώς και τις διαδικασίες σύναψης των συμβάσεων.

Ευρωπαϊκά Ταμεία Ανάπτυξης
2,8 δισεκατομμύρια ευρώ

Τι ελέγξαμε

Μέσω των Ευρωπαϊκών Ταμείων Ανάπτυξης (ΕΤΑ), η ΕΕ παρέχει βοήθεια στον τομέα της αναπτυξιακής συνεργασίας προς τα κράτη της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (ΑΚΕ), καθώς και προς τις υπερπόντιες χώρες και εδάφη (ΥΧΕ). Οι δαπάνες και τα μέσα συνεργασίας των ΕΤΑ αποσκοπούν στην αντιμετώπιση της φτώχειας, καθώς και στην προαγωγή της βιώσιμης ανάπτυξης και της ένταξης των χωρών ΑΚΕ και των ΥΧΕ στην παγκόσμια οικονομία.

Για το έτος 2016, οι δαπάνες που υποβλήθηκαν σε έλεγχο για τον συγκεκριμένο τομέα ανήλθαν σε 2,8 δισεκατομμύρια ευρώ. Τα ΕΤΑ χρηματοδοτούνται από τα κράτη μέλη της ΕΕ και εκτελούνται είτε μέσω επιμέρους έργων είτε μέσω δημοσιονομικής στήριξης (συνεισφορά στον γενικό ή τομεακό προϋπολογισμό μιας χώρας). Κάθε ΕΤΑ διέπεται από τον δικό του δημοσιονομικό κανονισμό.

Η διαχείριση των ΕΤΑ ασκείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκτός του πλαισίου του προϋπολογισμού της ΕΕ, και, στην περίπτωση ορισμένων ενισχύσεων, από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.

Τι διαπιστώσαμε

Όσον αφορά τις συνεισφορές της ΕΕ στον γενικό προϋπολογισμό των χωρών-αποδεκτών, η Επιτροπή διαθέτει σημαντικό περιθώριο ευελιξίας όταν αποφασίζει κατά πόσον πληρούνται οι σχετικές προϋποθέσεις επιλεξιμότητας. Ως εκ τούτου, ο κίνδυνος μη συμμόρφωσης με τους εφαρμοστέους κανόνες είναι χαμηλός. Αυτό ισχύει και στην περίπτωση των πόρων της ΕΕ που προστίθενται σε εκείνους άλλων διεθνών χορηγών και δεν διατίθενται για τη χρηματοδότηση ειδικών στοιχείων δαπανών. Στις περιπτώσεις αυτές, τυχόν μη επιλέξιμες βάσει των ενωσιακών κανόνων δαπάνες καλύπτονται συχνά από τις συνεισφορές άλλων χορηγών.

Η μη συμμόρφωση με τους κανόνες σύναψης συμβάσεων ευθυνόταν για περίπου το ένα τρίτο του συνολικού σφάλματος στα ΕΤΑ (βλέπε παράδειγμα κατωτέρω). Άλλα σημαντικά είδη σφάλματος διαπιστώθηκαν σε δαπάνες που είτε δεν πραγματοποιήθηκαν είτε δεν ήταν επιλέξιμες.

Για σημαντικό ποσοστό των πράξεων που περιείχαν προσδιορίσιμα ποσοτικώς σφάλματα, η Επιτροπή διέθετε επαρκή πληροφοριακά στοιχεία για την πρόληψη ή για τον εντοπισμό και τη διόρθωση των σφαλμάτων. Εάν η Επιτροπή είχε αξιοποιήσει όλες τις πληροφορίες που είχε στη διάθεσή της, το εκτιμώμενο ποσοστό σφάλματος για τις δαπάνες στο πλαίσιο των ΕΤΑ θα ήταν 2,6 %.

Υποβολή στοιχείων για τη συμμόρφωση από τη ΓΔ Διεθνούς Συνεργασίας και Ανάπτυξης

Όπως και τα προηγούμενα έτη, στο πλαίσιο των προσπαθειών της για μείωση των σφαλμάτων στις πληρωμές, η ΓΔ Διεθνούς Συνεργασίας και Ανάπτυξης παρήγγειλε μελέτη για την αξιολόγηση του ποσοστού εναπομένοντος σφάλματος στις δαπάνες του συγκεκριμένου τομέα.

Ελέγξαμε τη μελέτη του 2016 για το ποσοστό του εναπομένοντος σφάλματος και διαπιστώσαμε ότι εκπονήθηκε σε συμφωνία με τη μεθοδολογία για το ποσοστό του εναπομένοντος σφάλματος. Όλες οι αδυναμίες που μνημονεύονται στην έκθεσή μας για το οικονομικό έτος 2013 είχαν αποκατασταθεί, με εξαίρεση την ειδική μέθοδο εκτίμησης του ποσοστού του εναπομένοντος σφάλματος, η οποία εξακολουθούσε να αφήνει υπερβολικά ευρύ περιθώριο υποκειμενικής κρίσης κατά την εκτίμηση των επιμέρους ποσοστών σφάλματος.

Στην ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων της για το 2016, η ΓΔ Διεθνούς Συνεργασίας και Ανάπτυξης επέκτεινε την επιφύλαξη που είχε ήδη διατυπώσει για τις επιχορηγήσεις στο πλαίσιο της άμεσης διαχείρισης και στο πλαίσιο της έμμεσης διαχείρισης από διεθνείς οργανώσεις, ούτως ώστε να καλύπτει πλέον και τις υπό έμμεση διαχείριση επιχορηγήσεις και προϋπολογιζόμενες δαπάνες. Η επιφύλαξη αυτή είναι σύμφωνη με τις συστάσεις και τις παρατηρήσεις που έχουμε διατυπώσει τόσο στην προκειμένη όσο και σε παλαιότερες ετήσιες εκθέσεις.

Η ΓΔ Διεθνούς Συνεργασίας και Ανάπτυξης αναφέρει ένα επισφαλές ποσό κατά το κλείσιμο, λαμβάνοντας υπόψη τον πιθανό αντίκτυπο των ελεγκτικών δοκιμασιών τα επόμενα έτη (η λεγόμενη «διορθωτική ικανότητα»). Θεωρούμε ότι η αξιοπιστία του ποσού της διορθωτικής ικανότητας για το 2016 εξακολουθεί να είναι προβληματική εξαιτίας της μη πλήρους αναγωγής των σφαλμάτων που εντοπίστηκαν στον πληθυσμό που δεν υποβλήθηκε σε έλεγχο και της μη συμφωνίας του υπολογισθέντος αποτελέσματος με τις οικονομικές καταστάσεις των ΕΤΑ.

Τι συνιστούμε

Συνιστούμε στην Επιτροπή τα εξής:

• να ενισχύσει την παρακολούθηση των ανοικτών συμβάσεων ΕΤΑ που έχουν λήξει, προκειμένου να μειωθεί περαιτέρω ο αριθμός τους·
• να ολοκληρώσει την αναθεώρηση των όρων εντολής που αφορούν όλους τους ελέγχους και τις επαληθεύσεις δαπανών της έως το τέλος του 2017·
• να εξετάσει το ενδεχόμενο να περιορίσει την έκταση των ελεγκτικών δοκιμασιών επαλήθευσης για το ποσοστό του εναπομένοντος σφάλματος στις οποίες υποβάλλει μεμονωμένες πράξεις δημοσιονομικής στήριξης χαμηλού κινδύνου και να ανακατανείμει τους εξοικονομηθέντες πόρους προκειμένου να ενισχύσει τις ελεγκτικές δοκιμασίες επαλήθευσης για πράξεις που αφορούν έργα·
• να επεκτείνει το πεδίο κάλυψης του σχεδίου δράσης της για το 2017, ώστε να καταστεί δυνατή η κάλυψη των επιχορηγήσεων και των προϋπολογιζόμενων δαπανών υπό έμμεση διαχείριση (δεδομένου ότι εμπίπτουν πλέον στην επιφύλαξη της ετήσιας έκθεσης δραστηριοτήτων)·
• να βελτιώσει περαιτέρω τον υπολογισμό της διορθωτικής ικανότητας για το 2017 διευθετώντας τις αδυναμίες που εντοπίζονται.

Γενικές πληροφορίες

Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο και το έργο του

Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) είναι ο ανεξάρτητος εξωτερικός ελεγκτής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εδρεύει στο Λουξεμβούργο και απασχολεί περί τους 900 υπαλλήλους, ελεγκτές και προσωπικό υποστήριξης, προερχόμενους από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.

Αποστολή μας είναι να συμβάλλουμε στη βελτίωση της δημοσιονομικής διαχείρισης της ΕΕ, να προάγουμε τη λογοδοσία και τη διαφάνεια και να ενεργούμε ως ο ανεξάρτητος θεματοφύλακας των οικονομικών συμφερόντων των πολιτών της ΕΕ. Προειδοποιούμε για τους κινδύνους, παρέχουμε διασφάλιση, επισημαίνουμε αδυναμίες, αναδεικνύουμε επιτεύγματα και παρέχουμε καθοδήγηση στους φορείς χάραξης πολιτικής και τους νομοθέτες της ΕΕ σχετικά με τον τρόπο βελτίωσης της διαχείρισης των πολιτικών και των προγραμμάτων της ΕΕ. Με τις εργασίες μας μεριμνούμε ώστε οι πολίτες της ΕΕ να γνωρίζουν πώς δαπανώνται τα χρήματά τους.

Οι εκθέσεις και οι γνώμες ελέγχου μας αποτελούν καθοριστικής σημασίας κρίκο στην αλυσίδα λογοδοσίας εντός της ΕΕ, δεδομένου ότι χρησιμοποιούνται για να υποχρεώνουν σε λογοδοσία τους υπευθύνους για την εκτέλεση των πολιτικών και των προγραμμάτων της ΕΕ: την Επιτροπή, τα λοιπά θεσμικά όργανα και τους οργανισμούς της ΕΕ, καθώς και τις διοικητικές αρχές των κρατών μελών.

Συνοπτική παρουσίαση του τρόπου προσέγγισης του ελέγχου μας όσον αφορά τη δήλωση της αξιοπιστίας

Οι γνώμες που περιλαμβάνονται στη δήλωση αξιοπιστίας μας βασίζονται σε αντικειμενικά αποδεικτικά στοιχεία, προερχόμενα από ελεγκτικές δοκιμασίες που διενεργούνται σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα ελέγχου.

Αξιοπιστία των λογαριασμών

Παρέχουν οι ετήσιοι λογαριασμοί της ΕΕ πλήρη και ακριβή πληροφοριακά στοιχεία;

• Αξιολογούμε το λογιστικό σύστημα, προκειμένου να εξακριβώσουμε ότι αποτελεί την κατάλληλη βάση για την εξαγωγή αξιόπιστων δεδομένων.
• Επαληθεύουμε τις βασικές λογιστικές διαδικασίες, προκειμένου να εξακριβώσουμε ότι αυτές λειτουργούν ορθά.
• Διενεργούμε αναλυτικούς ελέγχους των λογιστικών δεδομένων, προκειμένου να εξακριβώσουμε αν αυτά παρουσιάζονται με συνέπεια και φαίνονται εύλογα.
• Υποβάλλουμε σε άμεσες ελεγκτικές δοκιμασίες δείγμα λογιστικών εγγραφών, προκειμένου να εξακριβώσουμε αν η σχετική πράξη υπάρχει και έχει καταγραφεί επακριβώς.
• Ελέγχουμε τις οικονομικές καταστάσεις, προκειμένου να εξακριβώσουμε κατά πόσον παρέχουν ακριβοδίκαιη εικόνα της οικονομικής κατάστασης.

Κανονικότητα των πράξεων

Συμμορφώνονται με τους κανόνες που τις διέπουν οι πράξεις εσόδων και καταχωριζόμενων ως δαπανών πληρωμών, στις οποίες βασίζονται οι λογαριασμοί της ΕΕ;

• Αξιολογούμε τα συστήματα εσόδων και δαπανών, προκειμένου να προσδιορίσουμε την αποτελεσματικότητά τους ως προς τη διασφάλιση της νομιμότητας και κανονικότητας των πράξεων που αυτά καλύπτουν.
• Λαμβάνουμε στατιστικά δείγματα πράξεων από το σύνολο του προϋπολογισμού της ΕΕ, τα οποία χρησιμοποιούνται ως βάση για τις λεπτομερείς ελεγκτικές δοκιμασίες στις οποίες προβαίνουν οι ελεγκτές μας.
• Εξετάζουμε τις πράξεις του δείγματος λεπτομερώς, συνήθως στις εγκαταστάσεις των τελικών αποδεκτών (π.χ. γεωργός, ερευνητικό ινστιτούτο, εταιρεία που εκτελεί έργα ή παρέχει υπηρεσίες μετά από δημόσιο διαγωνισμό), προκειμένου να συλλέγουμε άμεσα στοιχεία τα οποία να αποδεικνύουν ότι το γεγονός στο οποίο βασίστηκε η πράξη «υπάρχει», έχει καταγραφεί ορθά και συμμορφώνεται με τους κανόνες που διέπουν την πραγματοποίηση των σχετικών πληρωμών.
• Αναλύουμε τα σφάλματα και τα ταξινομούμε είτε ως προσδιορίσιμα ποσοτικώς είτε ως μη προσδιορίσιμα ποσοτικώς.
• Εκτελούμε αναγωγή των προσδιορίσιμων ποσοτικώς σφαλμάτων στον αντίστοιχο συνολικό πληθυσμό προκειμένου να αντλήσουμε ένα εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος, τόσο συνολικά όσο και για κάθε επιμέρους τομέα στον οποίο διενεργούμε ειδική εκτίμηση.
• Συγκρίνουμε το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος με το όριο σημαντικότητας που έχει οριστεί στο 2 % και διατυπώνουμε τη γνώμη μας.
• Για τη διατύπωση της γνώμης μας λαμβάνουμε επίσης υπόψη και άλλα συναφή πληροφοριακά στοιχεία, τα οποία προέρχονται ενδεικτικά από ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων και εκθέσεις άλλων εξωτερικών ελεγκτών.
• Όλες οι διαπιστώσεις μας αποτελούν αντικείμενο συζήτησης τόσο με τις εθνικές αρχές όσο και με την Επιτροπή, προκειμένου να εξασφαλίζεται η ορθότητα των πραγματικών περιστατικών.

 

Όλες οι εκθέσεις και το λοιπό έργο μας δημοσιεύονται στον ιστότοπό μας: http://www.eca.europa.eu.

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ελεγκτική διαδικασία που ακολουθείται στο πλαίσιο της δήλωσης αξιοπιστίας παρουσιάζονται στο παράρτημα 1.1 της ετήσιας έκθεσης σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ για το οικονομικό έτος 2016.

Στον ιστότοπό μας θα βρείτε ένα γλωσσάριο με τους τεχνικούς όρους που χρησιμοποιούμε στις δημοσιεύσεις μας (http://www.eca.europa.eu/el/Pages/DocItem.aspx?did=41732).

Επικοινωνία

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
12, rue Alcide De Gasperi
1615 Luxembourg
ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ

Τηλ:. +352 4398-1
Πληροφορίες: eca.europa.eu/el/Pages/ContactForm.aspx
Ιστότοπος: eca.europa.eu
Twitter: @EUAuditorsECA

Περισσότερες πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχονται από το διαδίκτυο (http://europa.eu).

Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2017

Print	ISBN 978-92-872-7507-3	doi:10.2865/705979	QJ-04-17-451-EL-C
PDF	ISBN 978-92-872-7501-1	doi:10.2865/532597	QJ-04-17-451-EL-N
HTML	ISBN 978-92-872-7533-2	doi:10.2865/339775	QJ-04-17-451-EL-Q

 

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΕΡΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ

©Ευρωπαϊκή Ένωση, 2017

Η αναπαραγωγή περιεχομένου, πλην των φωτογραφιών, επιτρέπεται υπό την προϋπόθεση αναφοράς της πηγής.

Για τις κατωτέρω αναφερόμενες φωτογραφίες, η αναπαραγωγή επιτρέπεται υπό την προϋπόθεση αναφοράς του φορέα των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, της πηγής και του ονοματεπώνυμου των φωτογράφων (εφόσον αναφέρονται):

Φωτογραφίες *, *, *, *, * (δεξιά), *: ©ΕΕ 2017, πηγή: Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο

Φωτογραφία *: ©ΕΕ 2017, πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή — Υπηρεσία Οπτικοακουστικών Μέσων/Mauro Bottaro

Φωτογραφία *: ©ΕΕ 2016, πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή — Υπηρεσία Οπτικοακουστικών Μέσων/Bruno Portela

Φωτογραφία * (αριστερά): ©ΕΕ 2015, πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή — Υπηρεσία Οπτικοακουστικών Μέσων/Carmen Jaspersen

Φωτογραφίες * και *: ©ΕΕ 2017, πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή — Υπηρεσία Οπτικοακουστικών Μέσων/Bruno Portela

Φωτογραφία *: ©ΕΕ 2016, Αντιπροσωπεία της ΕΕ στην Ονδούρα

Φωτογραφία *: ©ΕΕ 2012, πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή — Υπηρεσία Οπτικοακουστικών Μέσων/Cornelia Smet

Φωτογραφία *: ©ΕΕ 2017, πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Διεθνής Συνεργασία και Ανάπτυξη

Για τη χρήση ή την αναπαραγωγή της ακόλουθης φωτογραφίας, πρέπει να ζητήσετε άδεια απευθείας από τον φορέα των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και τους αρχιτέκτονες/μηχανικούς.

Φωτογραφία *: © Ευρωπαϊκή Ένωση, 2016, πηγή: Συμβούλιο της ΕΕ — Φωτογραφική Υπηρεσία. Philippe Samyn and Partners architects & engineers — lead and design partner, Studio Valle Progettazioni architects, Buro Happold engineers

Για τη χρήση ή την αναπαραγωγή των ακόλουθων φωτογραφιών, πρέπει να συμμορφώνεστε με τους όρους και τους περιορισμούς που ορίζονται στην άδεια CCO https://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0/legalcode:

Φωτογραφίες *, *, * (δεξιά), * (αριστερά) και *: Πηγή: Pixabay, CCO 1.0 Universal, κοινό κτήμα